اثر پويايي ساختاري گنبد نمكي بر شوري اراضي پيرامون آن

مهمترين عامل زمين‌ساختاري كه در بيابان‌زايي مؤثر است رخنمون گنبدهاي نمكي است. به علت خاصيت انحلال‌پذيري آن و همچنين تأثيري كه مي‌تواند بر كيفيت منابع آب و خاك مناطق اطراف بگذارد، مطالعه و بررسي آن از اهميت ويژه اي در طرح هاي كشاورزي و منابع طبيعي برخوردار است، زيرا منجر به كاهش حاصلخيزي خاك و گسترش بيابان ها خواهد شد. در اين پژوهش سعي شده است با بررسي كيفيت آب‌هاي سطحي و زيرزميني و همچنين بررسي عوامل زمين‌شناسي، ريخت‌شناسي، پويايي نمك و درزه‌هاي تكتونيكي اطراف گنبد نمكي دشتي ارتباط آن در بيابان‌زايي مشخص گردد. ضخامت ستون نمك در گنبد نمكي دشتي در حدود 2800 متر برآورد شده است و نمكشارهاي نمكي تحت تأثير توپوگرافي گنبد (شمال‌شرقي جنوب‌غربي) از دو طرف سرازير شده و روي سنگ هاي درون گير اطراف قرار گرفته اند. بنابراين رسوبات پايين‌دست مدام مورد تهديد آلودگي‌ها مي‌باشند. به‌طوري‌كه با بررسي پويايي گنبد مشخص شد كه تعادل ميان ميزان عرضه و فقدان نمك در گنبد نمكي مورد نظر هميشه برقرار است و در گسترش بيابان در اطراف خود نقش فعال و دائمي دارد. جريان آب هاي زيرزميني در آبخوان هاي منطقه به‌طور عمده توسط تراوايي درزه‌هاي تكتونيكي و گسل‌هاي اطراف گنبد كنترل مي شود و تأثير گنبد در شوري آب‌هاي زيرزميني را تأييد مي‌نمايد. فعاليت نزديك به سطح دياپير نمكي دشتي قبل از كوه‌زايي زاگرس عاملي مهم و اساسي در تخريب خاك‌هاي محدوده طاقديس كنگان و گسترش بيابان‌زايي مي‌باشد.