كاربرد مدل جمعي تعميم يافته و درخت طبقه‌بندي و رگرسيون در برآورد پراكنش رويشگاه بالقوه گونه‌هاي مرتعي (مطالعه موردي: مراتع خضري دشت بياض، خراسان جنوبي)

مدل هاي پراكنش گونه ها با كمي كردن ارتباط بين پراكنش گونه ها و متغيرهاي محيطي تأثيرگذار، اساس تصميمات آگاهانه در مديريت پوشش گياهي هستند. هدف اين پژوهش ارزيابي كارايي روش هاي جمعي تعميم يافته (GAM) و درخت طبقه بندي و رگرسيون (CART) در برآورد پراكنش رويشگاه بالقوه و شناخت نيازهاي بوم شناختي گونه هاي گياهي در مراتع خضري دشت بياض خراسان جنوبي بود. با توجه به شرايط منطقه و بازديد ميداني، نمونه برداري از پوشش گياهي به روش تصادفي سيستماتيك در سطحي حدود 14500 هكتار انجام شد. 18 متغير محيطي شامل خصوصيات زمين، شاخص تراكم پوشش گياهي (NDVI) و شاخص شوري به عنوان تخمين گر براي تهيه نقشه هاي متغيرهاي پيشگو مورد استفاده قرار گرفت. پس از انجام مدل سازي پيش بيني پراكنش رويشگاه با استفاده از روش CART و GAM در نرم‌افزار R 3.5.2، ارزيابي دقّت مدل ها نيز با استفاده از آماره سطح زيرمنحني (AUC) انجام شد. بعد از تعيين حد آستانه به روش TSS، نقشه پيوسته مطلوبيت به نقشه حضور/عدم حضور تبديل و ميزان تطابق نقشه ها با شاخص كاپا محاسبه شد. بر اساس نتايج حاصل از مدلهاي مورد استفاده، متغيرهاي سطح پايه شبكه كانال ها، فاصله عمودي به شبكه كانال، عمق دره، شاخص خيسي و موقعيت نسبي شيب در مطلوبيت رويشگاه براي استقرار گونه ها تأثيرگذار هستند. در مجموع، روش GAM در برآورد دامنه پراكنش رويشگاه همه گونه هاي مورد بررسي از دقّت بالاتري برخوردار است ( ). بر اساس نقشه هاي حاصل از مدل GAM، بيشترين و كمترين وسعت رويشگاه بالقوه به گونه هاي S. rigida و T. serotina اختصاص دارد. بنابراين روشGAM  مي تواند در شناخت دقيق از نيازهاي بوم شناختي گونه هاي گياهي و در نتيجه حدود پراكنش آنها در مقياس محلي مفيد باشد. در نتيجه پيشنهاد مي شود اين روش به عنوان بخشي از يك سيستم پشتيبان مديريتي در حفاظت و احياي پوشش گياهي در مراتع خضري دشت بياض مورد استفاده قرار گيرد.