ارزش غذايي و عناصر معدني گونه‌هايArtemisia austriaca ، A. melanolepis و Thymus kotschyanus در مراحل فنولوژيكي و ارتفاعات مختلف مراتع جنوب شرقي سبلان

اطلاعات كيفيت علوفه به مديران مرتع در انتخاب روش‌هاي چرايي مناسب به منظور ارتقاء عملكرد دام‌ها بدون صدمه زدن به اكوسيستم كمك مي‌كند. هدف اين تحقيق بررسي ارزش غذايي سه گونه مرتعي Thymus kotschyanus،  Artemisia melanolepisو Artemisia austriaca در مراحل فنولوژي و ارتفاعات مختلف در سال 1395 بوده است. با توجه به حضور گونه ها، سه مكان در جنوب شرقي سبلان در محدوده پيست اسكي آلوارس در دامنه ارتفاعي 24002200، 26002800 و 32003000 متر از سطح دريا انتخاب شدند. در هر سايت تعداد 50 نمونه از پايه‌هاي گونه‌ها در سه مرحله فنولوژيكي برداشت شد. ارزش غذايي گونه‌ها با تعيين درصد ماده‌خشك، خاكستر، ماده‌آلي، پروتئين‌خام، درصد چربي، ديواره سلولي بدون همي‌سلولزو الياف نامحلول در شوينده خنثي[2]، عناصر ماكرو (نيتروژن، فسفر، پتاسيم، كلسيم و سديم) و ميكرو (آهن، روي، مس و منگنز) در آزمايشگاه اندازه‌گيري و با استفاده از تجزيه واريانس در قالب طرح كاملا تصادفي ارزيابي شد. براي مقايسه ميانگين از روش چند دامنه‌اي دانكن استفاده شد. با توجه به تفاوت ارتفاع در رويشگاه T.kotschyanus و A.melanolepis، تأثير ارتفاع بر صفات اين گونه‌ها به طور جداگانه با آزمون t مستقل بررسي و نتايج نشان داد تغييرات ارتفاع بر ارزش غذايي و عناصر ماكرو و ميكرو T. kotschyanus و A. melanolepis تأثيري نداشت. اختلاف بين مراحل فنولوژيكي در گونه ها معني دار بود. بيشترين و كمترين درصد ماده آلي در مرحله بذردهي و رويشي به ترتيب در A. austriaca (94.43 درصد) و A. melanolepis (91.49 درصد) بود. با پيشرفت مراحل رشد، كاهش معني‌داري در درصد چربي، پروتئين‌خام و خاكستر در گونه‌ها مشاهده شد (0.05p lt;). بيشترين پروتئين خام در A.melanolepis در مرحله رويشي (17 درصد) و كمترين در A. austriaca در مرحله بذردهي (7.5 درصد) مشاهده شد. با پيشرفت مراحل رشد ماده آلي و خشك، NDF و ADF در گونه‌ها افزايش يافت. فسفر، پتاسيم، نيتروژن و سديم در گونه‌ها با پيشرفت مراحل فنولوژي كاهش معني‌داري داشت (p 0.05). بيشترين فسفر در مرحله رويشي در A. austriaca (0.34 درصد) و كمترين (0.12 درصد) در T. kotschyanus در مرحله بذردهي ثبت شد. در مجموع گونه‌هاي A.austriaca، A.melanolepis وT. kotschyanus داراي ارزش غذايي بالا و عناصر معدني مناسب كه مي توان آن ها را به عنوان علوفه جايگزين در شرايطي كه ساير گونه‌هاي علوفه اي مرتع تقليل يافته‌اند، استفاده كرد.