فصل و روش مناسب مرتع كاري گونه ‎‎اسپرس خراساني (Onobrychis chorassanica Bunge.) در مراتع ييلاقي خراسان رضوي

به‎‎منظور تعيين فصل و روش مناسب مرتعكاري گونه اسپرس خراساني و فراهم كردن زمينه براي افزايش توليد علوفه مراتع تخريب يافته كشور در شرايط آب و هوايي خشك و نيمه خشك، دو آزمايش جداگانه ‎‎بصورت كرتهاي خرد شده ‎‎در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در چهار تكرار در طي سالهاي 1392 تا 1396در مراتع ييلاقي و قرق سايت گلستان مشهد در شيب شمالي رشته ‎‎كوه‌هاي بينالود انجام گرديد. تيمارهاي آزمايش شامل فصل مرتعكاري (مرتعكاري پائيزه‎‎ و بهاره) و روش‌ مرتعكاري (بذركاري در داخل چاله‎هاي كوچك و بذركاري در داخل شيار) بودند. در آزمايش اول مقايسه ‎‎ميانگين حاصل از تجزيه ‎‎مركب در طي دو سال نشان داد درصد سبز شدن و استقرار گياهچه‌ها در سال زراعي 941393 با 57.7% و 26.1% به‎‎طور معني‌داري بيشتر از سال زراعي 931392 به‎‎ترتيب با 21.5 و 10.4% بود. مقايسه ‎‎درصد سبز شدن و استقرارگياهان نيز در مرتعكاري پاييزه‎‎ به‎‎ترتيب با 58.8% و 26.8% تفاوت معني‌داري با مرتعكاري بهاره ‎‎(20.4% و 9.7%) نشان داد. مقايسه ‎‎روش‌هاي مختلف مرتعكاري نيز بيانگر عدم تفاوت معني‌دار بين دو روش در هر دو سال اجراي طرح بود. نتايج آزمايش دوم نشان داد درصد استقرار گياهان در دومين سال استقرار (22.1%) به‎‎طور معني‌داري كمتر از سال اول (26.1%) بود. با وجود افزايش درصد استقرار گياهان مرتعكاري شده در پاييز ‎‎در مقايسه ‎‎با مرتعكاري بهاره ‎‎به ‎‎ميزان 2.7 برابر، زمان مرتعكاري تأثير معني داري بر عملكرد ماده ‎‎خشك برگ، ساقه ‎‎و ميوه ‎‎نداشتند. استفاده ‎‎از روش مرتعكاري در چاله ‎‎باعث شد عملكرد برگ، ساقه، ميوه ‎‎و زيست توده ‎‎هوايي كل با 2.2، 4.8 ، 4.2 و 11.2 گرم بر پايه ‎‎به‎‎ترتيب به‎‎ميزان 58، 33، 14و 26 درصد در مقايسه ‎‎با بذركاري در داخل شيار افزايش يابند. نتايج اين تحقيق نشان داد كه ‎‎فصل مرتعكاري پاييزه بر بهاره ارجحيت دارد اما‎ روش مرتعكاري در داخل شيار در مقايسه با چاله تفاوت معني داري در افزايش درصد سبز شدن و استقرار گياهچه ها ندارد. با وجود اين مرتعكاري در داخل چاله منجر به بهبود عملكرد علوفه ‎‎و بذر و در نهايت پايداري توليد مي‎گردد.