بررسي شاخص يخ‌زدگي– آب‌شدگي مصالح شن و ماسه در محيط‌هاي مختلف در منطقه ديره در استان كرمانشاه

با توجه به تأثيري كه محيط هاي زمين شناسي تجمع سنگ‌دانه‌هاي طبيعي مي تواند در ميزان افت وزني ناشي از يخ زدگي آب شدگي سنگ‌دانه‌ها داشته باشد، در اين پژوهش، ارتباط محيط هاي زمين شناسي و ميزان افت وزني سنگ‌دانه‌ها مورد بررسي قرار گرفته است. محل هاي نمونه برداري شامل دو واريزه، 12 مخروط افكنه و سه بستر رودخانه اي بوده و از هر محل دو نمونه برداشته شده است. ليتولوژي حوضه بالادست براي همه نمونه ها يكسان و شامل آهك آسماري است. نمونه‌هاي برداشت شده به آزمايشگاه منتقل و ميزان افت وزني ناشي از يخ زدگي آب شدگي مطابق با استانداردTEX 432 A به دست آمد همچنين درصد سنگ‌دانه‌هاي داراي درزه از طريق بررسي هاي چشمي اندازه گيري شد. نتايج به دست آمده از اين تحقيق نشان مي دهد كه محيط هاي واريزه اي بيشترين ميزان افت وزني (14 درصد براي اندازه mm19 16) و محيط هاي رودخانه اي كمترين ميزان افت وزني (كمتر از يك درصد براي اندازه mm75/4 36/2) را دارند. مخروط افكنه ها نيز حالتي حد واسط اين دو را دارند. با افزايش مساحت حوضه بالادست از 25 تا 309 هكتار و افزايش طول آبراهه اصلي از يك تا بيش از سه كيلومتر ميزان افت وزني كاهش مي يابد. مهم‌ترين علت اين اختلاف ميزان افت وزني شدت درزه داري سنگ‌دانه‌ها و تخلخل ناشي از هوازدگي بيشتر در محيط هاي واريزه اي است كه به ترتيب در محيط هاي مخروط افكنه اي و رودخانه اي كمتر مي شود. اندازه سنگ‌دانه‌ها نيز بر روي ميزان افت وزني تأثير گذار است به‌طوري‌كه با افزايش اندازه، ميزان افت وزني افزايش مي يابد. ارتباط اندازه ذرات با ميزان افت وزني متأثر از محيط هاي زمين شناسي است. در محيط هاي واريزه اي و مخروط افكنه هاي با حوضه بالادست كوچك اختلاف افت وزني سنگ‌دانه‌هاي درشت و ريز بيشتر است و در بسترهاي رودخانه اي و مخروط افكنه هاي با حوضه بالادست بزرگ اختلاف افت وزني سنگ‌دانه‌هاي درشت و ريز كمتر است. در واقع در بسترهاي رودخانه‌اي و مخروط‌افكنه‌هاي داراي حوضه بالا‌دستي بزرگ اثر اندازه ذرات در ميزان افت وزني كاهش يا از بين مي رود.