تكامل هيدروشيميايي و كاهش كيفيت آب رودخانه گرگانرود

در اين پژوهش، تكامل هيدروشيميايي و كاهش كيفيت آب رودخانه گرگانرود در فاصله حدود 100 كيلومتري از حاشيه شمالي ارتفاعات البرز تا درياي خزر بررسي شد. بدين منظور از نتايج آناليز 11 پارامتر فيزيكوشيميايي مربوط به چهار ايستگاه‌ هيدرومتري در طي يك دوره آماري ده ساله استفاده شد. براي بررسي تكامل هيدروشيميايي رودخانه از نمودار‌هاي گيبس، استيف، پايپر، دوروف و همچنين پنج شاخص اشباع مربوط به كاني‌هاي كربناته، سولفاته و كلروره استفاده شد. همچنين تغييرات كيفي آب در بخش‌هاي شرب (با استفاده از نمودار‌شولر)، كشاورزي (با استفاده از نمودار ‌ويلكوكس) و صنعت (با استفاده از شاخص‌هاي خوردگي) در طول مسير رودخانه گرگانرود بررسي شد. در اين تحقيق براي تجزيه واريانس داده ها از آزمون F و در نهايت از آناليز خوشه‌بندي سلسه مراتبي براي تعيين تعداد عوامل تأثيرگذار بر هيدروشيمي آب استفاده شد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه واكنش آب سنگ، تبخير و نفوذ آب شور درياي خزر از مهمترين عوامل كنترل كننده شيمي آب رودخانه هستند. همچنين تيپ غالب آب رودخانه گرگانرود در حاشيه ارتفاعات بيكربناته مي‌باشد و با ورود به دشت، تمايل به رسيدن به بلوغ كامل يعني تيپ كلروره سديك دارد. در تمامي ايستگاه‌ها آب رودخانه نسبت به كلسيت و دولوميت فوق اشباع، اما نسبت به انيدريت، ژيپس و هاليت تحت اشباع مي‌باشند. اگرچه در جهت جريان بر ميزان اشباعيت كاني‌هاي تبخيري افزوده مي‌شود. كيفيت آب براي شرب و كشاورزي در حاشيه ارتفاعات مناسب و با ورود به دشت و در ادامه مسير به سمت درياي خزر بشدت كاهش مي‌يابد. نتايج تمامي شاخص‌هاي كيفي در بخش صنعت نشان‌ از افزايش خاصيت رسوبگذاري آب در طول مسير رودخانه دارد. براساس نتايج آناليز آماري، بيشترين تغييرات مربوط به پارامترهاي فيزيكوشيميايي بين ايستگاه لزوره در حاشيه ارتفاعات و ايستگاه قزاقلي واقع در قسمت مياني دشت ديده مي‌شود و بعد از آن تا خروجي گرگانرود تغييرات فاحش و معني داري بين پارامترهاي كيفي آب مشاهده نشد.