تأثير فضاي مجازي بر امنيت اجتماعي

فضاي مجازي به عنوان فناوري جديد ارتباطي، تحولات جديدي در نوع نگاه و ارتباط اجتماعي به وجود آورده است. ماهيت فضاي مجازي و تأثير آن بر امنيت اجتماعي به‌گونه‌اي است كه در كنار فرصت‌هاي فراوان، قابليت ايجاد تهديد و ناامني داشته و الزام‌هاي خاص خود را در اين حوزه دارد. هدف اين تحقيق ارائه مدل مفهومي تأثير فضاي مجازي بر امنيت اجتماعي و شناخت ابعاد و مؤلفه‌هاي اين مدل است. مدل مفهومي با استفاده از روش فراتركيب با مراجعه به مقالات، كتاب‌ها و ساير منابع علمي فارسي و انگليسي و ابزار مطالعه كتابخانه‌اي و سند پژوهي، در دو متغير فضاي مجازي و امنيت اجتماعي استخراج‌شده و سپس با استفاده از ضريب كاپا و مصاحبه با خبرگان، اعتبار مدل تائيد گرديده است. نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد كه بر مبناي نظريه سيستم‌ها (دو سيستم فضاي مجازي و امنيت اجتماعي)، مدل مفهومي تأثير فضاي مجازي بر امنيت اجتماعي متشكل از دو بخش مي‌باشد، بخش اول لايه‌هاي فضاي مجازي است كه به چهار لايه فيزيكي، منطقي، اطلاعات و اجتماعي (كاربران) تقسيم مي‌گردد. در بخش دوم مدل مفهومي، امنيت اجتماعي به سه بعد؛ عيني (رفتاري) ذهني (شناختي) و ساختاري (نهادي) تقسيم‌بندي شده است. نحوه ارتباط و تأثيرگذاري فضاي مجازي بر امنيت اجتماعي به‌گونه‌اي است كه چهار لايه فضاي مجازي هركدام بر ابعاد و مؤلفه‌هاي امنيت اجتماعي به‌صورت يك ماتريس چندگانه تأثير مي‌گذارند. در اين راستا پيشنهادهايي از قبيل؛ سامان‌دهي، يكپارچگي و تمركز در مديريت و تصميم‌گيري درباره فضاي مجازي در كشور، رصد نظام‌ مند و مستمر فرصت ها و تهديدهاي فضاي مجازي، اشاعه «سواد فضاي مجازي» و «اخلاق فضاي مجازي»، توليد محتواي بومي و فاخر و... ارائه شده است.