رويكرد سازمان همكاري اسلامي؛ از روي‌گرداني تا توجه به حقوق بشر

امروزه بسياري از سازمان‌هاي بين‌المللي و نهادهاي منطقه‌اي در همراهي با مكانيسم‌هاي حقوق بشري ملل متحد در توسعۀ حقوق بشر ايفاي نقش مي‌نمايند. سازمان همكاري اسلامي نيز به‌عنوان يك نهاد فرامنطقه‌اي در سال‌هاي اخير در سايۀ توجه به حقوق بشر به تلاش‌هايي قابل تحسين براي ارتقاي حقوق بشر در دولت‌هاي اسلامي مبادرت نموده است. پرسش اساسي پژوهش اين است كه سازمان در زمينۀ حقوق بشر چه رويكردي اتخاذ نموده است؟ مقالۀ پيشِ رو ضمن پرداختن به وضعيت حقوق بشر در سازمان همكاري اسلامي، رويكرد اين سازمان را در سه مرحلۀ جداگانۀ روي‌گرداني از حقوق بشر، مواجهه با حقوق بشر بين‌المللي و توجه به حقوق بشر، مورد مطالعه قرار مي‌دهد. به‌نظر مي‌رسد اين سازمان پس از سال‌هاي نخست روي‌گرداني از حقوق بشر، از طريق نگارش اسناد حقوق بشري مانند اعلاميۀ قاهره و معاهدۀ كودك در اسلام به حقوق بشر توجه كرده كه تا حدودي بيانگر نوعي تقابل با حقوق بشر بين‌المللي بوده و درنهايت از طريق برنامۀ ده‌‌سالۀ اقدام سازمان، اصلاح اساسنامۀ سازمان، اعلاميۀ قاهره، تأسيس كميسيون دائمي مستقل حقوق بشر و استفاده از برخي ابتكارات براي حمايت از حقوق بشر، نشانه‌هاي اميدواركننده‌اي از توجه به حقوق بشر را جلوه‌گر ساخته است.