نشانگرهاي زيستي، ابزار تشخيصي اختلال استرس پس از سانحه؛ افق‌هاي اميدوار‌كننده تحقيقات علوم اعصاب

مقدمه: اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نوعي اختلال ناهمگون است كه افراد در معرض تروما را تحت تاثير قرار مي‌دهد. اگرچه ويژگي‌هاي تشخيصي آن در كتابچه راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني، نسخه پنجم مجدداً طبقه‌بندي شده است، اما اين اختلال با يادآوري‌هاي بيش از حد و ناخواسته از تروما، همچنين اجتناب از يادآورهاي تروما مشخص مي‌شود. الگوهاي شناختي و خلق‌وخوي منفي اين اختلال و ناهمگوني علايم آن در افراد مختلف حاكي از وجود مكانيزم‌هاي متعدد مغز و اعصاب در زمينه PTSD است. تحقيقات طي چند دهه گذشته، چندين راه بالقوه براي شناسايي نشانگرهاي زيستي تشخيصي براي PTSD نشان داده است. اين موارد شامل سيستم‌هاي انتقال‌دهنده منوآدنرژيك، محور هيپوتالاموسهيپوفيزآدرنال، مسيرهاي هورموني متابوليك، مكانيزم‌هاي التهابي، واكنش‌هاي سايكوفيزيولوژي و مدارهاي عصبيمغزي است. بررسي حاضر، ادبيات پژوهشي را با توجه به اميدوار‌كننده‌ترين نشانگرهاي زيستي در تشخيص PTSD با تاكيد ويژه بر تعامل بين تاثيرات عصبي بر خطر بيماري و پيشرفت علايم ارايه مي‌دهد. چنين نشانگرهاي زيستي به احتمال زياد توسط مدل‌هاي چندبعدي حاصل از توضيحات جامع فنوتيپ‌هاي مولكولي، عصبي، رفتاري و باليني شناسايي مي‌شوند. نتيجه‌گيري: بيوماركرهاي تشخيص اختلال استرس پس از سانحه مي‌تواند افق‌هاي اميدواركننده‌اي براي تشخيص و درمان به موقع اين اختلال فراهم كند و ابزارهايي براي بالينگران فراهم كند تا تشخيص‌هاي دقيق‌تري روي اين اختلال هزارچهره بگذارند. همچنين ادبيات پژوهشي موجود در اين زمينه مي‌توانند در كنار علايم PTSD به بسترهاي بيولوژيكي مرتبط و اهداف مطالعات آينده خدمت كنند.