اخلاق‌‌درماني در منظومۀ فكري امام علي (ع) با محوريت نهج‌البلاغه

سابقه و هدف: همان‌طور كه جسم انسان به سلامتي نياز دارد و گرفتار بيماري مي‌شود، روح او نيز به مراقبت نيازمند است و همچون جسم گرفتار امراض نفساني و اخلاقي مي‌شود. در نگاه امام علي (ع) پيشگيري از بيماري در سلامت جسم حائز اهميت است؛ اما آنچه از بيماري جسماني مهم‌تر است، امراض روحاني است كه بي درد و بدون سر و صدا انسان را گرفتار مي‌كند. ازاين‌رو، هدف اين پژوهش بررسي اخلاق‌درماني در بيانات امام علي (ع) با محوريت نهج‌البلاغه بود. روش كار: اين پژوهش از نوع تحليلي كتابخانه‌اي است كه كليدواژه‌هاي بيماري اخلاقي، بيماري جسمي و بيماري نفساني و روحاني در سخنان امام علي (ع) در نهج‌البلاغه، شروح نهج‌البلاغه و كتب روايي مرتبط با فرمايش‌هاي امام همچون تحف‌العقول، غررالحكم و دررالكلم، عيون‌الحكم و المواعظ و... در منظومۀ فكري امام علي (ع) بررسي شده است. مؤلفان مقاله هيچ‌گونه تضاد منافعي گزارش نكرده‌اند. يافته‌ها: يافته‌ها نشان داده كه در نگاه امام علي (ع) در كنار بيماري‌هاي جسماني، امراض اخلاقي و روحاني نيز انسان را بيمار مي‌كند و اين نوع بيماري بدتر از بيماري جسماني است و الگوهاي اخلاقي، احساس حضور حضرت حق در زندگي و بهره‌گيري از آيات الهي، حس اميدواري و خوش‌بيني را در بيمار زنده مي‌كند. نتيجه‌گيري: با بررسي سخنان امام علي (ع) در نهج‌البلاغه و ديگر كتب روايي مرتبط، مشخص شد انسان موجودي است كه هم ساحت مادي و هم فرامادي دارد و كمالش در گرو تكامل روحاني و كسب فضايل اخلاقي است. همچنين مشخص شد در كنار بيماري‌هاي جسماني، بيماري‌هاي اخلاقي نيز درمان‌شدني است و حضرت به بُعد اخلاقي بيش از ابعاد جسماني توجه داشته‌اند و بيشتر بيانات ايشان در جهت درمان بُعد اخلاقي انسان بوده است.