تعبدستيزي به ‌بهانة دفاع از عقلانيت

Aims and Scope Publication Ethics About Journal & Editorial Board Guide for Authors & Peer Review Archives Articles in Press Submit a Paper Contact Us Index Reviewers A conflicting View about Ta’abud Obedience to Divine Injunctions under the Pretext of Backing Rationality

رابطة تعبد و عقلانيت از مسائل چالشي و اثرگذار در بسياري از حوزه‌هاي معرفتي و ارزشي بوده و نگاه بسياري از انديشمندن را به خود جلب كرده است. يكي از انديشمندان صاحب‌نظر در اين بحث، مصطفي ملكيان است. ايشان در بعضي عبارات و نوشته‌هايشان تعبد را جوهرة دينداري سنتي دانسته و آن را خلاف عقلانيت مدرن معرفي كرده‌اند؛ زيرا عقلانيت مدرن اقتضا مي‌كند براي پذيرش هر قضيه‌اي، آن را با ترازوي دروني بسنجيم؛ اما در بخشي ديگر از سخنانشان مي‌گويند: اگر اثبات شود كه شخص مورد تعبد در تمام سخنانش يا آن دسته از سخنانش كه به مسئله مربوط است، هيچ‌گاه اشتباه نمي‌كند، تعبد با عقلانيت سازگار است. تقسيم‌بندي معرفت به دو دستة «معرفت از راه دليل» و «معرفت از راه گواهي» توسط ايشان نيز در تعارض با بخش اول سخن ايشان دربارة عدم عقلانيت تعبد است. ايشان در مواردي ديگر نيز تصريح مي‌كنند كه تمام حقايق عالم در حيطة ادراك عقل و سنجش ترازوي دروني قرار ندارد.

The relationship between ta’abud (obedience to divine injunctions) and rationality has been a challenging and influential subject in many epitomical and axiological areas of knowledge and it has been the special concern of many thinkers. Professor Mostafa Malekian an expert in this subject, considers obedience as the essence of traditional religiosity and regard it- in his speech and writings- as contrary to modern rationality, because, to Him, modern rationality requires that a proposition, be measured by an internal scale, in order to be accepted, any but then, he says: If it is proved that the person being obedience to all his words or those words that are related to the issue; never make mistakes, obedience is compatible with rationality. His division of knowledge into two categories, "knowledge through reason" and "knowledge through testimony", is also in conflict with the first part of his speech about the irrationality of obedience. In other cases, he states that not all the truths of the universe are in the realm of understanding the intellect and the internal scale of measurement.