نقد تصوير استشراقي از آموزة «بداء» بر اساس منابع شيعيان امامي

A Critique of Orientalist’s Image of the Doctrine of "Bada’" Based on Imamiyah Shiite Sources

مقالة «بداء» در دايرةالمعارف اسلام چاپ لايدن هلند، به قلم گلدزيهر و تريتون به رشته تحرير درآمده و به معرفي آموزة بداء نزد شيعيان مي‌پردازد. اين مقاله مواردي چون تعريف بداء، ادلة آن، پيشينة تاريخي و برخي از مصاديق بداء را با استناد به منابع سني و شيعي مطالعه كرده است. گرچه در اين مقاله تلاش بر اين بوده كه هر دو ديدگاه مخالف و موافق را منعكس سازد، ساختار نامناسب و استفادة بيشتر از منابع اهل‌سنت (در مقايسه با منابع شيعي) مقاله را از نظر محتوايي دچار اشكالاتي ساخته كه بازنويسي مقاله را ضروري مي‌كند. اختلاف نظرات ميان متكلمان اماميه در تبيين بداء نيز در ناموفق بودن نويسندگان غيرمسلمان از ارائة تصويري مشترك و بي‌‌اشكال از بداء سهم بسزايي داشته است. در اين مقاله با روشي توصيفي ـ تحليلي، محتواي ارائه‌شده دربارة موضوعاتي چون تعريف بداء و ارتباط آن با علم الهي، تاريخچة پيدايش عقيده به بداء در جامعة اسلامي و برون‌دادهاي اجتماعي ـ تاريخي آن نقادانه ارزيابي مي‌شود. افزون بر اين، اشكالات موجود در ساختار فعلي مقاله مطرح و ساختار مناسبي براي اصلاح پيشنهاد مي‌شود.

The article” abot bada” has written by Goldziher and Triton in the Encyclopedia of Islam is concerned the doctrine of bada' advocated. This article investigates the definition of bada’, the evidence establishing it, its historical development and some examples of bada’ according to Sunni and Shiite sources. Although this article tries to present views of the opponents and the improper framework and the great concentration on Sunni sources (compared to Shiite sources) have made the article suffer from weaknesses in the content, the article need to be revised. The differences of opinion among Imamiyah theologians over the definition of bada’ have greatly contributed to the failure of non-Muslim writers to present a common and unambiguous picture of bada’. Using a descriptive-analytical method this article critically examines the definition of bada’ and its relationship with divine science, the history of the origin of the belief in bada’ Muslim community and its socio-historical outcomes by. A suitable framework is suggested by the article in an attempt to overcome the weaknesses of the current structure.