تبيين مؤلفه‌ها و خرده مؤلفههاي حقوق بشر و تعيين جايگاه آن در اسناد بالادستي آموزش‌وپرورش ايران

Explaining the Constituents of Human Rights and Its Position in the Upstream Documents of Education in Iranian

پ‍ژوه‍ش‌ ح‍اض‍ر با هدف تبيين مؤلفه‌هاي حقوق بشر و تحليل جايگاه آن در اسناد بالادستي آموزش‌وپرورش ايران انجام شد. روش پژوهش، توصيفي ـ تحليلي شامل تحليل اسنادي و تحليل محتواست. جامعه پژوهشي، شامل دو بخش؛ متون مرتبط با حقوق بشر و محتواي چهار سند بالادستي نظام آموزش‌وپرورش است كه باتوجه‌به ماهيت موضوع، از نمونه‌گيري صرف‌نظر شده و كل جامعه آماري مورد بررسي و تحليل واقع شده است. ابزارهاي اندازه‌گيري، فرم فيش‌برداري و نيز سياهه تحليل محتواي محقق‌ساخته بوده است. داده‌هاي اسنادي به شيوه كيفي و داده‌هاي تحليل محتوي با استفاده از شاخص‌هاي توصيفي در فرايند تحليلي آنتروپي شانون مورد بررسي قرار گرفته‌ است. ي‍اف‍ت‍ه‌‌ه‍اي‌ پ‍ژوه‍ش‌ بيانگر آن است كه: 1. چارچوب مفهومي حقوق بشر را مي‌توان در سه حقوق اساسي، حقوق مدني و سياسي و حقوق اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي تدوين نمود. 2. درم‍ج‍م‍وع‌ 364 مرتبه به مؤلفه‌هاي حقوق بشر توجه شده كه ميزان تراكم آن در مؤلفه حقوق اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي با 53/36 درصد زياد و در مؤلفه حقوق مدني و سياسي با 21/30 درصد بسيار كم است. 3. بين اسناد موردبررسي، بيشترين ضريب اهميت به سند تحول بنيادين (542/0) و كم‌ترين ضريب اهميت مربوط به سند برنامه درسي ملي (202/0) است.

This study is conducted for explaining the constituents of human rights and analyzing its place in the upstream documents of education in Iranian. This is a descriptive-analytical research including documentary analysis and content analysis. The research community consists of two sections including the texts related to human rights and the content of the four upstream documents of the education system. According to the nature of the issue, the entire statistical community was studied and analyzed without making a sample. Measurement tools included note taking as well as content analysis checklist developed by the researcher. The documentary data were analyzed by qualitative method. The data derived from content analysis were analyzed through descriptive indicators in Shannon entropy analysis process. The research results indicated that: 1. The conceptual framework of human rights can be formulated in three basic rights including civil and political, social and economic, and cultural rights. 2. The constituents of human rights have been considered 364 times totally, the density of which is very high in the social, cultural and economic rights (36.53 percent), and very low in the civil and political rights (30.21 percent). 3. The highest coefficient of importance related to the document of fundamental transformation document (0.542), and the lowest coefficient of importance related to the document of national curriculum (0.202).