توليد مثل و بلوغ جنسي ماهي سفيد (Rutilus kutum) در آبهاي ايراني درياي خزر

به منظور تعيين طول بلوغ جنسي، زمان اوج تخم‌ريزي و هماوري ماهي سفيد از تركيب صيد 119 شركت تعاوني صيادي پره ساحلي در سه استان گيلان، مازندران و گلستان طي ماه‌هاي بهمن و اسفند 1397 و فروردين 1398 نمونه برداري انجام شد. ميانگين ( ± انحراف معيار) طول چنگالي و وزن كل ماهي سفيد به ترتيب 5.9 ±39.8 سانتي متر و 360.3 ±830.6 گرم محاسبه شد. نسبت جنسي ماهي نر به ماده 0.88: 1 بود كه با نسبت 1:1 از نظر آماري اختلاف معني داري داشت (p 0.05). براساس فراواني مراحل مختلف رسيدگي جنسي و همچنين روند تغييرات شاخص بدني گنادي، زمان اوج تخم‌ريزي ماهي سفيد در دهه دوم فروردين تعيين شد. ميانگين ( ± انحراف معيار) هماوري مطلق و هماوري نسبي (نسبت به وزن كل) به ترتيب 12239 ±45180 و 8.6 ±47.5 عدد تخم محاسبه شد. مقدار هماوري مطلق اين ماهي با افزايش طول، وزن و سن روند افزايشي داشته و همبستگي معني‌داري بين هماوري و اين پارامترها مشاهده گرديد. اندازه طول بلوغ جنسي ماهي سفيد 36.3 سانتي متر (طول چنگالي) محاسبه شد. نتايج نشان داد اندازه طول بلوغ جنسي و هماوري ماهي سفيد نسبت به دهه گذشته كاهش يافته است. فشار صيد و بهره برداري بي رويه و همچنين تكثير مصنوعي و رهاسازي بچه ماهيان به منظور بازسازي ذخاير اين گونه كه موجب تغيير در خزانه ژني شده است از مهم‌ترين عوامل موثر در كاهش طول بلوغ جنسي و مقدار هماوري ماهي سفيد مي باشد. بازبيني آيين نامه صيد و بهره‌برداري، اعمال محدوديت‌هاي زماني، مكاني و ابزاري و مهيا كردن شرايط محيطي مناسب براي تكثير طبيعي و كاهش در تكثير مصنوعي و رهاسازي بچه ماهيان سفيد پيشنهاد مي‌گردد.