فعاليت آنزيم فنيل‌آلانين‌آمونيالياز و برخي آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدان بادرشبو (Dracocephalum moldavica) در پاسخ به محلول‌پاشي آبسيزيك اسيد در شرايط مختلف رطوبتي

تنش خشكي يكي از مهم‌ترين عوامل محدود‌كننده رشد و عملكرد گياه در شرايط خشك مي‌باشد. هورمون آبسيزيك اسيد (ABA) يكي از تنظيم‌كننده‌هاي مهم گياهي است كه در بروز بسياري از پاسخ‌هاي فيزيولوژيكي و مورفولوژيكي گياه در شرايط خشكي نقش دارد. به منظور ارزيابي اثر متقابل تنش خشكي و كاربرد ABA بر فعاليت آنزيم فنيل‌آلانين‌آمونيالياز (PAL) و برخي آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني بادرشبو (Dracocephalum moldavica)، آزمايشي به صورت كرت‌هاي خرد شده بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1395 در مزرعه پژوهشي دانشگاه زنجان اجرا شد. در اين آزمايش، سطوح آبياري در سه سطح (آبياري مطلوب، تنش ملايم تا رسيدن به پتانسيل آبي 0.8 مگاپاسكال و تنش شديد تا رسيدن به پتانسيل آبي 1.5 مگاپاسكال) در كرت‌هاي اصلي و سطوح هورمون ABA در پنج سطح (0، 5، 10، 20 و 40 ميكرومولار) در كرت‌هاي فرعي قرار گرفتند. نتايج مطالعه حاضر نشان داد كه اثر سطوح آبياري، ABA و نيز اثر متقابل سطوح آبياري در سطوح ABA براي فعاليت PAL، كاتالاز (CAT)، آسكوربات‌پراكسيداز (APX)، پراكسيداز (POD)، پراكسيداسيون ليپيد، سطح برگ، وزن خشك كل بوته، ارتفاع گياه و عملكرد دانه معني‌دار بود. بدون كاربرد ABA، تنش خشكي ملايم و شديد، به ترتيب15.02 و 30 درصد فعاليت PAL، 28.02 و 25.44 درصد فعاليت CAT، 48.81 و 35.55 درصد فعاليت آنزيم APX و 77.83 و 88.3 درصد فعاليت آنزيم POD را نسبت به شرايط آبياري مطلوب افزايش دادند. هم‌چنين كاربرد ABA خارجي سبب افزايش پراكسيداسيون ليپيد، فعاليت PAL و آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدانت نسبت به شاهد (عدم كاربرد ABA) شد. تنش خشكي ملايم و شديد در شرايط بدون كاربرد ABA، ميزان عملكرد دانه را به ترتيب 19.69 و 31.02 درصد نسبت به شرايط آبياري مطلوب كاهش دادند. يك روند كاهشي در عملكرد دانه در پاسخ به افزايش غلظت ABA وجود داشت. ميزان كاهش عملكرد دانه در گياهان تيمار شده با غلظت‌هاي مختلف ABA، 1418.69/5 درصد در شرايط آبياري مطلوب، 2022.74/4 درصد در شرايط تنش ملايم و 3337.83/4 درصد در شرايط تنش شديد در مقايسه با تيمار شاهد بود.