تأثير نانوذره اكسيد روي(ZnO) بر برخي پارامترهاي مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي دو رقم از شنبليله (Trigonella foenum-graecum L.) در شرايط تنش شوري

تنش شوري يكي از عوامل محيطي محدود كننده رشد و نمو گياهان است و داراي تأثيرات منفي متعددي بر پارامترهاي مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي گياهان مي‌باشد. بنابراين، تركيبات مختلفي در زمينه كاهش اثرات زيان آور اين تنش مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در اين ميان نانوذرات فلزي داراي تأثيرات منفي و مثبت بر گونه‌هاي گياهي مختلف هستند. اين مطالعه با هدف بررسي برهمكنش غلظت‌هاي مختلف نانوذره اكسيد روي و كلريد سديم بر تغييرات مورفولوژيكي، رنگيزه‌هاي فتوسنتزي، محتواي پروتئين و برخي آنتي‌اكسيدانت‌هاي غير‌آنزيمي در دو رقم اردستاني و مشهدي شنبليله انجام گرفت. آزمايش به ‌صورت فاكتوريل و در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار، سه سطح نانوذره (0، 1000 و 3000 ميلي‌گرم در ليتر) و چهار سطح كلريد سديم (0، 75، 150 و 225 ميلي‌مولار) انجام شد. نتايج نشان داد كه تنش شوري موجب كاهش معني‌دار در وزن تر اندام هوايي و ريشه و درصد محتواي نسبي آب ريشه در غلظت 225 ميلي‌مولار كلريد سديم در هر دو رقم گرديد. بالاترين وزن تر اندام هوايي در رقم مشهدي در برهمكنش غلظت 75 ميلي‌مولار كلريد سديم و غلظت 1000 ميلي‌گرم در ليتر نانوذره مشاهده شد. به‌طور كلي تيمار با نانوذره موجب بهبود وزن تر و خشك گياه در هر دو رقم شد. در رقم اردستاني بيشترين ميزان فنل دربرهمكنش غلظت 3000 ميلي‌گرم در ليتر نانوذره و غلظت 225 ميلي‌مولار كلريد سديم و بالاترين ميزان فلاونوئيد در اثر متقابل غلظت 3000 ميلي‌گرم در ليتر نانوذره و غلظت 150 ميلي‌مولار كلريد سديم مشاهده شد. بيشترين ميزان رنگيزه‌هاي فتوسنتزي در هر دورقم در برهمكنش غلظت 75 ميلي‌مولار كلريد سديم و غلظت 3000 ميلي‌گرم در ليتر نانوذره مشاهده شد. افزايش غلظت نانوذره نيز موجب افزايش معني‌دار كاروتنوئيد در هر دو رقم گرديد. بيشترين فعاليت آنتي‌اكسيداني بر اساس ميزان IC50 در رقم مشهدي و در برهمكنش غلظت 225 ميلي‌مولار كلريد سديم و غلظت 3000 ميلي‌گرم در ليتر نانوذره مشاهده شد. نتايج اين بررسي نشان داد كه در گياهان تحت تنش شوري كاربرد نانوذرات روي سبب بهبود شرايط رشدي گياه شده است.