اثرات تلقيح با قارچ‌ ميكوريزا و ازتوباكتر بر رشد و پاسخ‌هاي اكسيداتيو گندم به تنش شوري و آلودگي كادميم

در دهه‌هاي اخير وقوع همزمان تنش شوري و فلزات سنگين در مناطق خشك و نيمه‌خشك روند افزايشي داشته و به تهديد فزاينده‌اي براي توليدات كشاورزي و امنيت‌غذايي انسان تبديل شده است. كادميم به عنوان يك فلز سنگين به آساني جذب گياه شده و باعث ايجاد اختلال در فعاليت هاي فيزيولوژيكي گياه مي‌شود. بر اين اساس، اين آزمايش گلداني با هدف بررسي اثر همزيستي با ميكروارگانيسم‌هاي سودمند بر پاسخ ارقام گندم نان (روشن و بهار) و گندم دورم (ياواروس و بهرنگ) به‌ شوري در يك خاك آلوده به كادميم، بصورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايشي شامل سه سطح شوري (شاهد، 75 و 150 ميلي مولار كلريد سديم در آب آبياري) و 4 سطح تلقيح (عدم تلقيح، تلقيح با دو گونه قارچ ميكوريزا شامل mosseae Funneliformis و Rhizophagus intraradices و تلقيح با باكتريAzotobacter Sp. بودند. تنش شوري موجب افزايش غلظت كادميم اندام هوايي، فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني، محتواي پرولين، پراكسيد هيدروژن و پراكسيداسيون ليپيدي و كاهش وزن خشك اندام هوائي گرديد. در ارقام متحمل (روشن و بهرنگ) نسبت به ارقام حساس (بهار و ياواروس) به شوري ميزان افزايش غلظت كادميم اندام هوايي در شرايط شور كمتر ولي ميزان افزايش فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني و محتواي پرولين بيشتر بود. در گياهان گندم تلقيح شده با قارچ ميكوريزا گونه mosseae F. ، گونه Rh. intraradices و باكتريAzotobacter Sp. در مقايسه با گياهان تلقيح نشده وزن خشك اندام هوائي (20، 12 و 7 درصد) و فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني كاتالاز (22، 18 و 12 درصد)، پراكسيداز (39، 32 و 20)، آسكوربات پراكسيداز (64، 56 و 47 درصد) بالاتر و غلظت كادميم اندام هوايي (24، 11 و 5 درصد) و پراكسيداسيون ليپيدي (14، 10 و 5 درصد) كمتر بود. در اين تحقيق شور شدن خاك موجب افزايش غلظت كادميم در گياهان گندم گرديد ولي تلقيح گياهان با قارچ‌هاي ميكوريزا و ازتوباكتر موجب فعال شدن سيستم دفاع آنتي‌اكسيداني آنزيمي و كاهش پراكسيداسيون ليپيدي و جذب كادميم از خاك گرديد.