تغييرات فيزيولوژيك ناشي از تنش خشكي در مرحله گلدهي در لاين هاي حاصل از نسل چهارم تلاقي بين گونه اي گلرنگ

خويشاوندان وحشي گلرنگ تلاقي پذيري بالايي با گلرنگ زراعي داشته و از تحمل بالايي نسبت به تنش هاي زيستي و غير زيستي به‌ويژه خشكي برخوردارند. اين مطالعه به منظور بررسي تغييرات صفات فيزيولوژيك و ارتباط آن با عملكرد دانه در شرايط تنش خشكي در لاين هاي نسل F4 حاصل از سه تلاقي بين گونه اي گلرنگ انجام شد. بدين منظور تعداد 12، 14 و 13 لاين حاصل از سه تلاقيCarthamus tinctorius × Carthamus palaestinus (TP)، Carthamus tinctorius × Carthamus oxyacanthus (TO) و Carthamus palaestinus × Carthamus oxyacanthus (PO) به همراه 3 والد (در مجموع 45 لاين) در دو محيط رطوبتي (نرمال و تنش خشكي) در قالب دو مطالعه ارزيابي شدند. در مطالعه اول لاين‌هاي حاصل از سه تلاقي براي درك مكانيسم‌هاي فيزيولوژيك تحمل به خشكي ارزيابي شدند و در مطالعه‌ي دوم تاثير انتخاب براي عملكرد دانه در نسل F3 بر روي اين صفات در نسل F4 مورد بررسي قرار گرفت. نتايج مطالعه اول نشان داد كه تلاقي TP عملكرد دانه بيشتري نسبت به دو تلاقي ديگر در شرايط نرمال رطوبتي داشت، ولي در شرايط تنش خشكي بين جوامع حاصل از تلاقي‌ها تفاوت معني‌داري از لحاظ اين صفت مشاهده نشد. گونه‌هاي والدي مورد بررسي براي صفات محتواي نسبي آب برگ، محتواي پرولين، مالون‌دي‌آلدئيد، كلروفيل a و فلورسانس كلروفيل تفاوت معني‌داري با يكديگر نشان دادند، درحالي‌كه جمعيت‌هاي بين‌گونه‌اي در اكثر صفات تفاوت معني‌داري در شرايط تنش خشكي نشان ندادند كه نشان دهنده انتقال ژن‌هاي مرتبط با تحمل از والدين وحشي به اهلي است. نتايج حاصل از مطالعه دوم نشان داد كه جمعيت‌هاي TP، PO و TO بروز متفاوتي از لحاظ صفات فيزيولوژيك نشان دادند كه بيانگر وابسته بودن كارايي انتخاب به نوع جمعيت مورد مطالعه است. انتخاب در جمعيت TP كه جمعيتي حاصل از تلاقي والد زراعي با والد وحشي C. palaestinus بود كارايي بيشتري نسبت به دو جمعيت TO و PO كه در آن‌ها والد C. oxyacanthus حضور داشت نشان داد. لذا جمعيت TP با توجه به ارزيابي فيزيولوژيك و عملكرد دانه، بهترين جمعيت براي ادامه برنامه‌هاي اصلاحي معرفي مي‌شود.