بررسي اثر گاما آمينو بوتيريك‌اسيد بر بهبود تحمل تنش خشكي در زعفران زراعي(Crocus sativus L.)

تنش هاي محيطي باعث بروز دامنۀ وسيعي از واكنش ها در گياهان، از تغيير بيان ژن و متابوليسم سلول تا تغيير در سرعت رشد و عملكرد مي شوند . استفاده از برخي مواد شيميايي مانند گابا يكي از روش هاي پيشنهادي براي به حداقل رساندن اثرات مضر ناشي از تنش خشكي مي باشد . آزمايش حاضر در گلخانۀ پژوهشي پرديس علوم دانشگاه تهران براي بررسي اثر گابا روي ويژگي هاي رويشي و شاخص هاي مقاومت در گياه زعفران مزروعي (Crocus sativus L.) تحت شرايط تنش كم آبي به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك كاملاً تصادفي انجام شد. در اين آزمايش گابا در سه غلظت 0، 25 و 50 ميكرومولار و در سه سطح خشكي 0% و 10% و 15 % پلي اتيلن گليكول (PEG) به صورت آبياري روي گياهان اعمال گرديد. نتايج نشان داد كه تنش كم آبي باعث كاهش وزن تر و خشك ساقه و ريشه، تعداد برگ ، سطح برگ ، رنگيزه هاي فتوسنتزي و محتواي پروتئين شد. از سوي ديگر پارامترهايي مانند ميزان پرولين و فعاليت آنزيم هاي پاداكسايشي در شرايط تنش خشكي افزايش يافت . كاربرد تيمار گابا در اين آزمايش به طور كلي سبب بهبود ويژگي هاي ريخت شناسي (شامل تعداد و سطح برگ ، وزن تر و خشك برگ و ريشه)، رنگيزه هاي فتوسنتزي و محتواي پروتئين محلول شد . كاربرد گابا برخي ويژگي هاي كيفي و بيوشيميايي شامل : محتواي آنتوسيانين ، فنل كل و فلاوونوئيد را در شرايط تنش خشكي بهبود بخشيد . كاهش فعاليت محتواي مالون دي آلدئيد (MDA) و افزايش فعاليت آنزيم پاداكسايشي سوپراكسيد ديسموتاز (SOD) در اثر كاربرد گابا در شرايط خشكي مشاهده شد . گابا با اثرگذاري بر فعاليت آنزيم پاداكسايشي كاتالاز در گياهان تحت تنش در مقايسه با شاهد مقاومت گياه در شرايط تنش كم آبي را افزايش داد. اين تأثير در شرايط تنش 15% پلي اتيلن گليكول و غلظت 50 ميكرومولار گابا بسيار چشمگير بود. درنهايت كاربرد گابا سبب افزايش عملكرد در شرايط تنش خشكي شد . با توجه به نتايج به دست آمده و اثرگذاري گابا در القاي مقاومت به خشكي در گياه زعفران ، استفاده از اين ماده به عنوان يك مادۀ مؤثر در كاهش اثرات مخرب كم آبي در گياه زعفران توصيه مي شود .