بهبود رشد، عملكرد و كارآيي مصرف نيتروژن تحت رژيم‌هاي مختلف نيتروژن در گياه دارويي مريم‌گلي با كاربرد زئوليت

هدررفت از طريق آبشويي ضمن اينكه موجب آلودگي محيط زيست مي شود، سبب كاهش كارايي مصرف اين عنصر نيز مي گردد. از اين نظر، لازم است روش مديريتي مناسب براي مصرف كود نيتروژن به منظور كاهش هدررفت از طريق آبشويي بكار برده شود. مريم گلي يكي از مهم ترين و اقتصادي ترين گياهان دارويي در بسياري از كشور هاي دنيا مي باشد. به منظور بررسي كاربرد زئوليت جهت بهبود رشد، عملكرد و افزايش كارآيي مصرف نيتروژن در گياه دارويي مريم گلي آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در سال 1397 اجرا گرديد. فاكتورهاي آزمايش شامل كود نيتروژن (از منبع اوره) در سه سطح (صفر، 75 و 150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار) و زئوليت در دو سطح (بدون زئوليت و 10 تن زئوليت در هكتار) مورد بررسي قرار گرفت. بيشترين ميزان ارتفاع به ميزان 19.90 سانتي متر، تعداد شاخه جانبي به ميزان 19.87 در هر بوته و سطح برگ 1.38 سانتي متر مربع در تيمار كاربرد 150 كيلوگرم در هكتار نيتروژن و 10 تن در هكتار زئوليت مشاهده شد. كاربرد زئوليت توانست به افزايش عملكرد مريم گلي توسط نيتروژن كمك كند، به طوري كه بيشترين عملكرد تر و خشك شاخساره در تيمار كاربرد 150 كيلوگرم در هكتار نيتروژن و 10 تن در هكتار زئوليت به ترتيب به ميزان 11144 و 2951 كيلوگرم در هكتار بدست آمد. بيشترين ميزان نيتروژن خاك و غلظت نيتروژن گياه به ميزان 0.14 و 2.82 درصد در تيمار كاربرد 150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار و 10 تن در هكتار زئوليت بدست آمد. بيشترين ميزان جذب نيتروژن نيز به ميزان 86.30 كيلوگرم در هكتار در تيمار كاربرد 150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار و 10 تن در هكتار زئوليت و بيشترين مقدار كارآيي مصرف نيتروژن به ميزان 11.53 كيلوگرم به ازاي هر كيلوگرم در كاربرد 75 كيلوگرم نيتروژن و 10 تن زئوليت بدست آمد. صفات درصد و عملكرد اسانس نيز در اثر متقابل نيتروژن و زئوليت معني دار شدند و بيشترين ميزان درصد اسانس 0.84 درصد و بيشترين ميزان عملكرد اسانس 21.02 كيلوگرم در هكتار هر دو در كاربرد 150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار و 10 تن در هكتار زئوليت بدست آمد. با توجه به نتايج بدست آمده مي توان نتيجه گرفت كاربرد زئوليت توانست با جلوگيري از شستشوي نيتروژن خاك و افزايش جذب آن ميزان رشد، عملكرد و كارآيي مصرف نيتروژن را در گياه دارويي مريم گلي افزايش و از آلودگي آب هاي زير زميني جلوگيري و همچنين مصرف انرژي را كاهش دهد.