كاربرد كودهاي كندرها يا با رهايش كنترل‌شده فسفري، راهكاري براي افزايش كارايي فسفر و كاهش مخاطرات زيست محيطي‌

فسفر يكي از عناصر غذايي پرمصرف مورد نياز گياهان است و كمبود آن در بسياري از خاك‌هاي كشاورزي جهان وجود دارد. براي درمان كمبود فسفر از كودهاي فسفر استفاده مي‌شود كه كارايي مصرف آن‌ها كم بوده و پديده غني‌شدن آب‌ها و آلودگي محيط‌زيست را نيز به‌طور گسترده ايجاد كرده است. ازطرف‌ديگر، كودهاي فسفر از ذخاير محدود و تجديدناپذير سنگ فسفات توليد مي‌شوند كه با گذشت زمان مقدار آن كم شده و قيمت آن گران‌تر مي‌شود. اين در حالي است كه نياز به مصرف كودهاي فسفر براي تأمين غذاي مورد نياز جمعيت در حال رشد جهان زياد مي‌شود. بنابراين، مديريت كودهاي فسفر يك عامل كليدي در توليد محصولات كشاورزي است. براي بهبود كارايي مصرف فسفر و رشد گياهان و كاهش مخاطرات محيط‌زيست، استفاده از كودهاي كندرها و با رهايش كنترل‌شده فسفر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. كود كندرها يا با رهايش كنترل‌شده به كودي گفته مي‌شود كه سرعت حل‌شدن آن در آب كم‌تر از كودهاي محلول در آب رايج بوده و مدت طولاني‌تري عناصر غذايي را به ريشه گياهان عرضه مي‌كند. برخلاف كود كندرها، كود با رهايش كنترل‌شده طوري ساخته مي‌شود كه سرعت، مدت و الگوي رهايش عنصر غذايي خوب كنترل شده باشد. براي تهيه كودهاي كندرها يا با رهايش كنترل‌شده از چندين روش استفاده مي‌شود: (1) استفاده از مواد پوشش‌دهنده: اين مواد به چند گروه تقسيم مي‌شوند: 1 پليمرها (شامل پليمرهاي زيست‌تخريب‌پذير مانند كيتوسان، پليمرهاي ابرجاذب آب، كوپليمرهاي پلي‌وينيليدن كلرايد، پلي‌اولفين‌ها، پلي‌اورتان‌ها، رزين‌هاي اورهفرمالدئيد، پلي‌استرها و رزين‌هاي آلكيد)، 2 گوگرد، 3 گوگردپليمر، 4 اسيدهاي آلي، 5 روغن پارافين، 6 رس‌ها، 7 خاكستر بادي؛ (2) تهيه كودهاي كندرها از موادي با حل‌پذيري كم يا سرعت معدني‌شدن كم، (3) تبديل سنگ فسفات به كود كندرها با روش‌هاي مختلف مانند اسيدي‌كردن جزئي و استفاده از ريزجانداران حل‌كننده فسفات، (4) توليد كودهاي كندرهاي فسفر با استفاده از فناوري نانو، (5) توليد كودهاي كندرهاي فسفر از هيدروكسيدهاي دوگانه لايه‌اي، بيوچار و هيدروچار بارگذاري شده با فسفات، (6) تهيه كود كندرهاي فسفر از خاكستر بادي. در اين مقاله روش‌هاي تهيه كودهاي كندرهاي فسفر و اثرهاي آن‌ها بر كارايي مصرف فسفر و رشد گياهان مختلف شرح داده مي‌شود. به‌طور كلي، با مصرف كودهاي كندرها يا با رهايش كنترل‌شده فسفر در خاك‌هاي كشاورزي، كارايي مصرف فسفر و رشد گياهان بهبود مي‌يابد.