اثربخشي برنامه كاهش استرس مبتني بر ذهن آگاهي بر تاب آوري تحصيلي و عزت نفس دانش آموزان دختر دوره متوسطه

The Effectiveness of Mindfulness-Based Stress Reduction Program on Academic Resilience and Self-Esteem in High School Girl Students

هدف پژوهش تعيين اثربخشي برنامه كاهش استرس مبتني بر ذهن آگاهي بر تاب آوري تحصيلي و عزت نفس دانش آموزان در سال تحصيلي 97-96 بود. پژوهش از لحاظ هدف كاربردي و از لحاظ روش، آزمايشي و از نوع پيش آزمون-پس آزمون با گروه كنترل بود. جامعه پژوهش شامل كليه دانش آموزان دختر متوسطه اول و دوم منطقه بام و صفي آباد از توابع اسفراين بود. نمونه هم شامل كليه دانش آموزاني بود كه نمره پرسش نامه هاي تاب آوري و عزت نفس آنان پايين تر از ميانگين بود كه از ميان آنها تعداد 40 دانش آموز به صورت تصادفي ساده انتخاب و در گروههاي آزمايش و كنترل( هرگروه 20 نفر) تقسيم شدند. ابزارهاي هاي پژوهش، پرسشنامه هاي تاب آوري تحصيلي ساموئلز (2004) و عزت نفس كوپر اسميت (1967) بود. برنامه كاهش استرس مبتني بر ذهن آگاهي طي هشت جلسه نود دقيقه اي، فقط در گروه آزمايش اجرا شد. داده ها با آزمون كوواريانس چند متغيره تجزيه و تحليل شد. يافته ها نشان داد كه برنامه كاهش استرس مبتني بر ذهن آگاهي بر تاب آوري تحصيلي و مولفه هايش و همچنين بر عزت نفس و مولفه هايش(بجز مولفه ي عزت نفس خانوادگي) تاثير مثبتي داشت(p <0/001). درنتيجه برنامه كاهش استرس مبتني بر ذهن آگاهي در افزايش عزت نفس و تاب آوري تحصيلي موثر بود.

The purpose of this study was to determine the effectiveness of mindfulness-based stress reduction program on students' academic resilience and self-esteem in the academic year 96-97. The research was applied in terms of purpose and in terms of method, experimental and pretest-posttest with control group. The study population consisted of all female first and second grade high school students in Bam and Safi Abad region of Esfarayen. The sample consisted of all students whose scores on resiliency and self-esteem questionnaires were lower than average, among which 40 students were randomly selected and divided into experimental and control groups (20 each). Research instruments were the Samuels Academic Resiliency Questionnaire (2004) and Cooper Smith Self-Esteem Questionnaire (1967). The mindfulness-based stress reduction program was administered only to the experimental group during eight ninety-minute sessions. Data were analyzed using multivariate covariance test. Results showed that mindfulness-based stress reduction program had a positive effect on academic resilience and its components as well as on self-esteem and its components (except for family self-esteem component) (P <0.001). As a result, mindfulness-based stress reduction program was effective in increasing self-esteem and academic resiliency.