تبيين مفهوم و مدل‌هاي خوش اقبالي در فرايند جستجوي اطلاعات

Explaining the Concept and Models of Serendipity In Information Search Process

زمينه و هدف: جستجوي اطلاعات هميشه حاكي از يك فعاليت هدفمند نيست؛ بلكه مي‌تواند به صورت غير ارادي نيز انجام پذيرد. مفهوم خوش‌اقبالي به يافتن تصادفي يا شانسي اطلاعات اشاره دارد و به عنوان اتفاقي خوشحال‌كننده، چيزي غيرمنتظره و يا يك غافلگيري خوشايند به آن نگاه شده است. اين مقاله به بررسي و تحليل مفهوم و پيشينۀ خوش‌اقبالي و مدل‌هاي آن در فرايند جستجوي اطلاعات مي‌پردازد. روش پژوهش: مطالعه‌ي حاضر با استفاده از روش كتابخانه‌اي به بررسي پيشينه و مدل‌هاي خوش‌اقبالي در فرايند جستجوي اطلاعات پرداخته است. يافته‌ها: خوش‌اقبالي اصطلاحي براي يك پديدۀ وسيع و چند‌وجهي است. ماهيت گسترده و مبهم خوش‌اقبالي مطالعه و بررسي آن را با مشكل مواجه كرده و باعث شده است كه تعاريف و توصيفات متعددي از آن توسط پژوهشگران ارائه شود. كشف خوش‌اقبالانه (غيرمترقبه) اطلاعات با جستجوي هدفمند اطلاعات متفاوت است، زيرا بيشتر در مورد مواجهه با اطلاعات و يا كشف‌ تصادفي اطلاعات است. شرايط غيرمنتظره (اتفاقي)، هوشمندي و نتيجه‌اي ارزشمند يا بالقوه ارزشمند از الزامات يك تجربه خوش‌اقبالانه هستند. نتيجه‌گيري: درك و شناخت خوش‌اقبالي به عنوان بخش جدايي‌ناپذيري از رفتار اطلاعاتي مي‌تواند در شناسايي راهبردهايي در بازيابي اطلاعات كه منجر به كشف خوش‌اقبالانه (غيرمترقبه) مي‌شود مؤثر واقع شود.

Background and Aim: Searching for information is not always a targeted activity; it can also be done involuntarily. The serendipity has the ability to find information randomly and as something happy, something unexpected, or a pleasant surprise. This paper examines and analyzes the concept of serendipity and its models in the process of information searching. Methods: The present study uses a library research method to study concept of serendipity and its models in the process of information searching. Results: Serendipity is a term for a broad and multifaceted phenomenon. Widespread vague nature of serendipity has made it difficult to study and inspect, and has led to numerous explanations and clarifications from researchers. The serendipity (accidental information discovery) is different from the purposeful search of information, because it is more about dealing with information or accidentally discovering information. Unexpected (accidental), intelligent, and valuable or potentially valuable results of the requirements of a worthwhile experience. Conclusion: Understanding serendipity as an integral part of information behavior can be effective in identifying strategies for retrieving information that leads to accidental information discovery.