مباني، اهداف و اصول تربيت‌ديني دانش‌آموزان مبتني بر پذيرش دورهرمنوتيك ميان افكار، احوال و اعمال در حكمت متعاليه

هدف : رسيدن به قرائت جديد و كامل تري از حكمت متعاليه در خصوص ارتباط ميان مؤلفه هاي افكار، احوال و اعمال و چگونگي آن در پيامدهاي الگوي تربيت ديني در آموزش وپرورش، هدف از نگارش اين مقاله است. در نگاه رايج، افكار انسان بر احوال و احوال او بر اعمالش مؤثر است. چنين به نظر مي رسد كه در برداشت فوق كه به صورت ديدگاهي غالب درآمده است، رابطۀ افكار، احوال و اعمال، يك جانبه و خطي است و پيامد آن، اهميت دادن به كلاس هاي نظري و تأكيد بر محتواي آموزشي براي تربيت‌ديني خواهد بود كه تاكنون نتايج ارزنده اي به همراه نداشته است. اين مقاله با اين پرسش اصلي كه ديدگاه انسان شناختي صدرالدين شيرازي در خصوص رابطۀ ميان افكار، احوال و اعمال، چه اشارات تربيتي درزمينۀ مباني، اهداف و اصول تربيت‌ديني فراهم مي نمايد؟ ، نظر ملاصدرا را دراين‌باره بررسي نموده و در راستاي تدوين الگوي تربيت‌ديني بر اين اساس، برآمده است. دست آوردهاي‌ اين پژوهش، حاكي از آن بوده است كه صدرالمتألهين ميان سه مؤلفۀ يادشده، معتقد به تأثير و تأثر متقابل و هم سنگ است و به‌عبارت‌ديگر، قائل به دورهرمنوتيك ميان سه مؤلفه افكار، احوال و اعمال است؛ بنابراين، در حكمت متعاليه، نه‌تنها نگاه خطي جايگاهي درخور ندارد، بلكه تأثيرات چند سويۀ مؤلفه ها و ارتقاي وجود آدمي در اين سيرِ رو به تزايد، مورد تأكيد است. با توجه به چنين رويكردي، مباني، اهداف و اصول تربيت‌ديني موردنظر ملاصدرا نيز به جاي تربيت شناخت محور و يك‌سويه، بر تعليم و تربيت چند سويه و چندجانبه نگر تأكيد دارد.