تبيين اثرگذاري تحولات اقتصادي بر فضاهاي معيشتي (كشاورزي و دامداري) مسكن روستايي قزوين

ابتدايي‌ترين و اصيل‌ترين صورت مسكن انسان‌هاي يكجانشـين، مسـكن روسـتايي است كه به دنبال تغيير در شيوه كوچ‌نشيني عموماً بر پايه كشاورزي و دامداري، رشد و گسترش يافته است و بيانگر مفهوم تداخل گسترده كار و معيشت، سكونت و عدم وجود تفكيك زماني فعاليت‌ها در نظام زندگي روستايي است. در دهه‌ي 40 در ايران، اصلاحات ارضي به‌عنوان مقطعي سرنوشت‌ساز، مبـدأ تحـولات عمده‌اي در اقتصاد، روابـط اجتمـاعي، مهـاجرت، اشـتغال، توسعه‌ي شهرنشيني قرار گرفت و آغـازي بر دگرگـوني در شـكل كالبـدي مسكن روستاها بود. سه منشأ بنيادي از امور غيراقتصادي تغيير در توانمندي جوامع، تغيير در فناوري و تغيير در نهادهاي عمومي جامعه در شكل‌گيري تحولات اقتصادي تأثيرگذارند. اين پژوهش به دنبال فهم و تبيين فرآيند تحولات اقتصادي و چگونگي تأثير آن بر مسكن روستايي است. در اين پژوهش كه از نوع توصيفي تحليلي مي‌باشد با بررسي‌هاي ميداني و مطالعه اسنادي كتابخانه‌اي در نظريات صاحب‌نظران اين نتيجه حاصل گرديد كه: فرآيند تحولات اقتصادي توانسته است تنها باعث بهبود فضاهاي زيستي و افزايش امكانات و تسهيلات آسايشي روستانشينان گردد، ولي فضاهاي توليدي معيشتي در مسكن روستايي به‌عنوان حلقه‌اي از نظام توليد، در طي اين سال‌ها مغفول مانده است و در سازمان‌دهي فضائي مسكن روستايي در حوزه معيشتي، تنها به فضاهايي مانند انبار و طويله اشاره شده است، درحالي‌كه عرصه در مسكن روستايي باغ، باغچه و زمين زراعي را نيز شامل مي‌شود كه مهم‌ترين بخش خانه روستايي به‌حساب مي‌آيد. اين امر سبب شده كالبد سكونتگاه‌هاي روستايي به‌واسطه تغيير در الگوهاي رفتاري معيشتي ساكنين، به سمت مسكن شبه شهري و اقتصاد روستايي از يك اقتصاد توليدي به سمت اقتصاد مصرفي حركت نمايد؛ بنابراين لزوم به‌كارگيري عناصر كشاورزي (باغ، مزرعه، مرتع و دامداري) در معماري مسكن روستايي ضرورتي اجتناب‌ناپذير مي‌نمايد. كلمات كليدي: مسكن روستايي، اقتصاد، كشاورزي، رويكرد توليدي معيشتي.ابتدايي‌ترين و اصيل‌ترين صورت مسكن انسان‌هاي يكجانشـين، مسـكن روسـتايي است كه به دنبال تغيير در شيوه كوچ‌نشيني عموماً بر پايه كشاورزي و دامداري، رشد و گسترش يافته است و بيانگر مفهوم تداخل گسترده كار و معيشت، سكونت و عدم وجود تفكيك زماني فعاليت‌ها در نظام زندگي روستايي است. در دهه‌ي 40 در ايران، اصلاحات ارضي به‌عنوان مقطعي سرنوشت‌ساز، مبـدأ تحـولات عمده‌اي در اقتصاد، روابـط اجتمـاعي، مهـاجرت، اشـتغال، توسعه‌ي شهرنشيني قرار گرفت و آغـازي بر دگرگـوني در شـكل كالبـدي مسكن روستاها بود. سه منشأ بنيادي از امور غيراقتصادي تغيير در توانمندي جوامع، تغيير در فناوري و تغيير در نهادهاي عمومي جامعه در شكل‌گيري تحولات اقتصادي تأثيرگذارند. اين پژوهش به دنبال فهم و تبيين فرآيند تحولات اقتصادي و چگونگي تأثير آن بر مسكن روستايي است. در اين پژوهش كه از نوع توصيفي تحليلي مي‌باشد با بررسي‌هاي ميداني و مطالعه اسنادي كتابخانه‌اي در نظريات صاحب‌نظران اين نتيجه حاصل گرديد كه: فرآيند تحولات اقتصادي توانسته است تنها باعث بهبود فضاهاي زيستي و افزايش امكانات و تسهيلات آسايشي روستانشينان گردد، ولي فضاهاي توليدي معيشتي در مسكن روستايي به‌عنوان حلقه‌اي از نظام توليد، در طي اين سال‌ها مغفول مانده است و در سازمان‌دهي فضائي مسكن روستايي در حوزه معيشتي، تنها به فضاهايي مانند انبار و طويله اشاره شده است، درحالي‌كه عرصه در مسكن روستايي باغ، باغچه و زمين زراعي را نيز شامل مي‌شود كه مهم‌ترين بخش خانه روستايي به‌حساب مي‌آيد. اين امر سبب شده كالبد سكونتگاه‌هاي روستايي به‌واسطه تغيير در الگوهاي رفتاري معيشتي ساكنين، به سمت مسكن شبه شهري و اقتصاد روستايي از يك اقتصاد توليدي به سمت اقتصاد مصرفي حركت نمايد؛ بنابراين لزوم به‌كارگيري عناصر كشاورزي (باغ، مزرعه، مرتع و دامداري) در معماري مسكن روستايي ضرورتي اجتناب‌ناپذير مي‌نمايد.