سرپناه موقت با استفاده از لوله‌هاي PVC

تأمين سرپناه موقت پس از سوانح بزرگ در زمره چالش‌هاي مهم بازماندگان و مسئولين امداد و بازسازي است. در ايران، ساخت و تحويل كانكس بعد از توزيع چادر، راه‌حل رايج است. به‌دنبال زلزله 1396 در استان كرمانشاه، خسارت گسترده‌اي به سكونتگاه‌هاي شهري و روستايي به‌خصوص در بخش‌هاي دشت ذهاب و شهر قصرشيرين وارد شد. وسعت بالاي تخريب، نزديكي به فصل سرما، بارندگي و مشكلات سكونت در چادرهاي اسكان اضطراري، سرعت بخشيدن به مرحله تأمين مسكن موقت و سرپناه دائم را ضروري مي‌نمود. مقاله حاضر گزارش طرحي پژوهشي عملي، جهت يافتن راه‌كاري متفاوت براي حل اين مسئله است. تجارب نشان مي‌دهد كه بازماندگان سوانح خصوصاً در مناطق روستايي با بهره‌گيري حداكثر از مصالح و فناوري بومي ساخت‌وساز و همچنين مصالح برجاي‌مانده از بناهاي تخريب‌شده اقدام به تأمين سرپناه براي خانواده خود مي‌كنند. با آگاهي از چنين ظرفيتي، تلاش بر اين بوده‌است، با استفاده حداكثري از مصالح بومي و برخي مصالح غيربومي ولي ارزان‌قيمت و در دسترس، گامي در جهت تأمين سرپناه موقت برداشته شود. دراين‌راستا براي نخستين‌بار، لوله‌هاي PVC به‌عنوان سازه‌ي اصلي يك سرپناه موقت مورد استفاده قرار گرفت. در مرحله اول در آذرماه 1396، پژوهشگران به‌منظور شناخت و ارزيابي شرايط منطقه و به مدت شش روز از شهر سرپل‌ذهاب و چند روستاي منطقه بازديد كردند. در ادامه، طراحي و اجراي اولين نمونه‌ آزمايشي از اين سازه به نام كاشانه به ابعاد 2*3 متر در محوطه دانشكده معماري شهرسازي دانشگاه شهيد بهشتي صورت گرفت. در حين اجرا نكات زيادي شناسايي و اصلاحات آن انجام شد، مقاومت سازه تحت بارگذاري ثقلي مورد آزمايش قرار گرفت و همچنين محاسبات سازه‌اي با استفاده از نرم‌افزار SAP2000 انجام گرفت. در گام بعد، نمونه‌ي اصلي آن با ابعاد 4*3 در روستاي كوئيك عزيز شهر سرپل‌ذهاب ساخته شد. تمايل به مشاركت در ميان بوميان در هنگام ساخت كاملاً مشهود بوده و بازخورد مثبت مردم نسبت به نمونه‌ي اصلي، نشان‌دهنده‌ موفقيت اين نوع از سرپناه موقت بوده‌است. پايش نمونه‌ها، هزينه‌ها، سرعت اجرا، مشاركت نيروي كار محلي، قابليت توسعه و توجه به نيازهاي رواني بازماندگان از نظر شباهت فضاي ايجادشده به بناهاي متعارف، ازجمله امتيازات اين طرح است.