اولويت‌بندي توجه به شاخص‌هاي حس مكان در پهنه فرهنگي گردشگري جماران با استفاده از مدل ISM-MICMAC-TOPSIS

تهران پايتخت 200 ساله ايران در مقايسه با بسياري از شهرهاي كشور، شهري جوان و درعين‌حال داراي ساختار پيچيده سياسي و اجتماعي است. ازاين‌رو ايجاد حس مكان و شكل‌گيري روابط اجتماعي در اين كلان‌شهر با پيچيدگي‌ها‌يي روبرو بوده و نگاه جزءنگر و مدرنيستي شهرسازان و برنامه‌ريزان شهري باعث كاهش حس تعلق مخاطب و به‌دنبال آن كاهش سرزندگي اين شهر شده‌است. در طرح جامع سامان‌دهي و توسعه فضاهاي فرهنگي كلان‌شهر تهران، محدوده‌اي تحت عنوان پهنه فرهنگي تهران معين شده كه هدف از آن ترسيم چشم‌انداز توسعه فضاهاي فرهنگي در سازمان فضائي شهر تهران مي‌باشد. مكان‌يابي اين پهنه با توجه به ساختار طبيعي تاريخي شهر تهران و در دو بستر شمالي جنوبي و شرقي غربي است. در اين پژوهش اولويت‌بندي توجه به مؤلفه‌هاي حس مكان براساس ديدگاه متخصصين از يك‌سو و استفاده‌كنندگان از فضا ازسوي‌ديگر در محور فرهنگي گردشگري جماران به‌عنوان يكي از اجزاي پهنه فرهنگي تهران با استفاده از تركيب سه مدل تفسيري ساختاري1، ميك مك2 و تاپسيس3 انجام گرفته‌است. نتايج خروجي مدل تفسيري ساختاري در 5 مرحله نشان داد كه شاخص ميزان تعريف قلمرو به‌عنوان مهم‌ترين مؤلفه حس مكان بر مبناي خروجي پرسش‌نامه مرحله اول دلفي از ديد خبرگان و صاحب‌نظران برنامه‌ريزي و طراحي شهري تعيين گرديد. در تبيين شاخص‌هاي حس مكان در پهنه فرهنگي تهران و براساس خروجي مدل ميك مك سه دسته شاخص »اثرگذار «، »وابسته «، »مستقل « قابل شناسايي است و شاخص »پيوندي « شناسايي نگرديد .همچنين به‌منظور ارائه پيشنهادات و تعيين اولويت توجه به بهبود مؤلفه‌هاي حس مكان در پهنه فرهنگي گردشگري جماران، از تركيب نتايج سه مدل مذكور استفاده گرديد و مشخص شد در پهنه مورد مطالعه، بهبود شاخص‌هاي ميزان حضورپذيري، ميزان امنيت، ميزان تعريف قلمرو و ميزان بهره‌مندي از تسهيلات به‌منظور ارتقاي حس مكان در اولويت قرار دارند.