بررسي كاركرد و نقش تربيتي و هدايتگري معلم از منظر قرآن

معلم يكي از اركان مهم نظام آموزش و پرورش است و نقشي ماندگار و وظايفي اثرگذار در فرايند تعليم و تربيت دارد. يكي از مهم‌ترين آنان، هدايتگري معلم است. تلقي از نقش معلم در دنياي مدرن با دو رويكرد «معلم به‌ مثابه انتقال‌دهنده‌ دانش» و «معلم به ‌مثابه فروشنده‌ دانش» است. در انديشه‌ اسلامي، «انگاره‌ معلم به‌ مثابه فروشنده» تأييد نمي‌شود و در منطق قرآن هر نعمتي، مسئوليتي را به همراه دارند. علم، قدرت و امكانات، به همراه مسئوليت و تكاليف است و علم مقوله‌اي مقدس و مانند نور دانسته شده و به همين دليل ديدگاهِ «معلم به مثابه فروشنده‌ دانش» مردود است؛ اما انگاره‌ دوم كه معلم را «به مثابه انتقال‌دهنده‌ دانش» دانسته نيز به طور مطلق تأييد نمي‌شود، زيرا در تعليم و تربيت اسلامي، معلمي شغل انبيا است و از معلم به‌ مثابه مربي، الگو و اسوه ياد شده است كه علاوه بر تعليم، در هدايت و تربيت متربيان نيز نقشي فعال و مؤثر دارد. براساس ديدگاه تعليم و تربيت اسلامي هدف اصلي پژوهش حاضر پاسخ به اين پرسش است كه آيا معلم علاوه بر انتقال مفاهيم و محتواهاي آموزشي، هدايتگر و هادي هم هست؟ پاسخ به اين پرسش همراه با اين فرضيه كه معلم هادي است، در نظر گرفته شد و براي اثبات فرضيه‌ مزبور به آياتي از قرآن كريم استناد مي‌شود. مهم‌ترين نتيجه‌ بحث حاضر كه با روش كيفي و توصيفي تحليلي انجام گرفت، آن است كه براساس دلالت آيات، معلم نقش هدايتگري دارد. از اين ‌رو، جايگاه و كاركرد معلم در تربيت متربيان انكارناپذير است.