بررسي رويه سياسي امام علي (ع) از منظر جامعه‌شناسي صلح

مقاله حاضر به دنبال بررسي اين مسأله است كه رويه سياسي علي (ع) در مواجهه با شرايط منازعه و مصالحه چگونه است؟ تحليل اين امر از منظر جامعه شناسي صلح و با استفاده از الگوهاي نظري منازعه صورت مي گيرد. لذا چارچوب نظري پژوهش در قالب دو ديدگاه كلي خشونت پرهيز و خشونت گرا قرار دارد. روش تحقيق مطالعه موردي با استفاده از روش اسنادي براي گردآوري داده ها و روش تطبيق الگو براي تحليل داده ها است كه در سه دوره زماني حيات پيامبر، خلفاي سه گانه و حكمراني به كار گرفته مي شوند. يافته هاي تحقيق نشان مي دهد كه علي (ع) در دوران حيات پيامبر در موقعيت تصميم گيري براي صلح يا جنگ قرار ندارد. در دوران خلفاي سه گانه، بر مبناي رويكرد وجداني از روش هاي خشونت پرهيز اعتراض و عدم همكاري به سمت انصراف سياسي مي رود تا صلح حتي منفي برقرار باشد. در دوران حكمراني، از خشونت پرهيزي قاعده مند براي رسيدن به صلح مثبت استفاده مي كند و در صورت مواجهه با خشونت گرايي قاعده مند يا كنش ويران گر به خشونت گرايي راهبردي يا كنش بازدارنده متوسل مي شدند. بنابراين علي(ع) در هر دو دوره حكمراني و عد م حكمراني خود، از رويكرد وجداني خشونت پرهيز و منطق صلح مثبت تبعيت مي كردند كه متناسب با موقعيت سياسي، در روش متفاوت بوده است.