بررسي ارتباط بين ويژگي‌هاي ژئومورفيك و ميزان توليد رسوب در حوضه آبخيز نيرچاي

اهداف: امروزه فرسايش خاك و توليد رسوب خطري براي انسان و حيات او به‌شمار مي‌آيد، لذا در مناطقي كه فرسايش خاك كنترل نمي‌شود خاك‌ها به تدريج فرسايش يافته و حاصلخيزي خود را از دست مي‌دهند. هدف از مطالعه حاضر مدل‌سازي رابطه بين ميزان بار رسوب معلق با ويژگي‌هاي ژئومورفيكي حوضه رودخانه نيرچاي است. روش‌شناسي: در اين تحقيق براي استخراج خصوصيات ژئومورفيك و ارتباط آن با رسوب‌دهي از سيستم اطالعات جغرافيايي استفاده شد. به منظور تعيين ارتباط بين خصوصيات ژئومورفيك با رسوب هر زير حوضه از تحليل رگرسيون چند متغيره گام به گام استفاده شد. نتيجه بررسي ارتباط بين خصوصيات ژئومورفيك با رسوب زير حوضه‌ها نشان داد مقدار رسوب توليدي با حجم جريان و ضريب فرم حوضه، همبستگي مثبت داشته و در سطح 5% معنيدار بوده است. همچنين جهت شناسايي عوامل تأثيرگذار بر ميزان رسوب حوضه از بين متغيرهاي موجود از روش تحليل مؤلفه‌هاي اصلي استفاده شد. يافته‌ها: نتايج نشان مي‌دهد از بين 25 متغير موثر بر توليد رسوب، چهار عامل مساحت، ضريب فرم حوضه، محيط و دبي به ترتيب 37/78، 25/47، 18/50 و 11/22% از واريانس تمامي متغيرهاي پژوهش را تبيين كند. نتيجه‌گيري: در مجموع همه عوامل موثر چهار عامل استخراج شده نهايي توانسته‌اند 92/9% از واريانس تمامي متغيرهاي پژوهش را تبيين كنند.