الگوي رفتاري جمهوري آذربايجان با جمهوري اسلامي ايران؛ برآيندي از سازه‌هاي هويتي

متعاقب فروپاشي شوروي در سال 1991م و استقلال جمهوري هاي جدا شده، منافع امنيتي ايران در حوزه آسياي مركزي و قفقاز تغيير نمود. ايران مي توانست با توسعه روابط خود با جمهوري هاي تازه استقلال‌ يافته، منافع امنيتي خود را در منطقه تأمين نمايد. يكي از جمهوري هاي استقلال ‌يافته، جمهوري آذربايجان بود كه نقش استراتژيكي در منافع امنيتي ايران ايفا مي نمايد. به رغم پيوند هاي قوي مذهبي، تمدني و فرهنگي جمهوري آذربايجان با حوزه سرزميني ايران، روابط آن در عصر پسااستقلال با ايران بيشتر بر محور واگرايي بوده تا بر محور هم‌گرايي. به نظر مي رسد كه در اين واگرايي، نقش سازه هاي هويتي از اهميت به‌سزايي برخوردار است. به خاطر اهميت موضوع، پژوهش حاضر به دنبال پاسخ‌گويي به اين سؤال محوري است كه سازه هاي هويتي چه تأثيري بر روابط جمهوري آذربايجان با جمهوري اسلامي ايران داشته است؟ يافته هاي پژوهش نشان مي دهد سازه هاي هويتي از جمله: برساخته شدن تقابل هاي هويتي تركي در مقابل ايراني از سوي نخبگان سياسي جمهوري آذربايجان، سكولاريسم در مقابل اسلام گرايي در سطح داخلي جمهوري آذربايجان و برداشت و رويكردهاي متفاوت دو دولت در سطح منطقه اي و نظام بين الملل، بر واگرايي جمهوري آذربايجان با جمهوري اسلامي ايران تأثيرگذار بوده است. روش پژوهش در اين مقاله توصيفي ـ تحليلي و روش گردآوري داده‌ها منابع كتابخانه اي و اينترنتي است.