نگاهي به اشعار عرفاني ابن الكيزاني

ابن الكيزاني، عارف و صوفي مصري قرن پنج هجري است. او به عنوان فقيه و عارف بر شعر نيز دستي داشته، اما فقط تعداد اندكي از اشعار او برجاي مانده است. از آنجايي كه شعر يكي از راه‌هاي بيان حقايق بيان ناپذير عرفاني است سعي شده است در اين پژوهش به روش توصيفي- تحليل، اشعار ابن الكيزاني از اين بُعد، مورد بررسي قرار گيرند. ويژگي هاي غالب اشعار عارفان همچون؛ استفاده از نماد و كنايه، استفاده از بحور شعري مشهور، اندك بودن تعداد اشعار، مبالغه، تشبيهات خاص و تقليد در اشعار او نيز به چشم مي خورد. جداي از مضامين وعظ و ارشاد كه در شعر او شاهد هستيم، عشقي كه در اشعار خود به بيانش پرداخته، به سه دسته تقسيم مي گردند؛ اشعاري كه معشوق مؤنث است، اشعاري كه معشوق مذكر است و اشعاري كه معشوق جمع است. حضور معشوق مؤنث را در تمام اشعار عرفاني مي توان يافت كه نمودي از عشق الهي هستند. معشوق مذكر نيز مي توان به نوعي بيانگر اعتقادات مذهبي باشد و قائل بودن ابن الكيزاني به تشبيه و تجسيم مي تواند در اين نوع نگرش او تأثيرگذار بوده باشد اما براي جمع آوردن معشوق توجيه خاصي نمي‌توان ذكر نمود. اما با اين حال محتواي آنها يكيست؛ دوري و هجران و رنج معشوق، سختي عشق، اعراض معشوق و سرزنش ديگران.