مطالعه برخي خصوصيات مورفوفيزيولوژيكي چند رقم كلزا با كاربرد كود ورمي‌كمپوست در شرايط تنش خشكي

كمبود آب يكي از مهم ترين عوامل محدودكننده توليد كلزا در مناطق خشك و نيمه‌خشك در ايران مي باشد. به‌منظور بررسي اثر تنش خشكي از طريق قطع آبياري انتهاي فصل و كاربرد ورمي‌كمپوست بر برخي ويژگي هاي مورفوفيزيولوژيك كلزا، يك آزمايش فاكتوريل ـ اسپليت در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال‌هاي 1394 و 1395 در موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج انجام شد. فاكتورهاي آزمايشي شامل رژيم آبياري در سه سطح (آبياري كامل در طول فصل، قطع آبياري از مرحله خورجين دهي تا انتهاي فصل و قطع آبياري از مرحله گلدهي تا انتهاي فصل) و ورمي كمپوست در دو سطح (عدم كاربرد و كاربرد 20 تن در هكتار) به صورت فاكتوريل در كرت اصلي و ژنوتيپ در 6 سطح (RGS003، Zafar، Julius، Jerry، Zabol10 و Hyola4815) در كرت هاي فرعي بودند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر سال، آبياري، ورمي‌كمپوست و رقم بر صفات اندازه گيري شده در سطح احتمال 1 درصد معني دار بود. مقايسه ميانگين نشان داد كه بوته ها در سال دوم داراي ارتفاع، قطر ساقه، تعداد خورجين و مقدار كلروفيل بيشتري نسبت به سال اول بوده، اما مقدار كربوهيدرات محلول، مقاومت روزنه اي و دماي كانوپي گياه در سال اول بيشتر از سال دوم بود. بيشترين ارتفاع، تعداد خورجين، كلروفيل برگ و قطر ساقه متعلق به رقم Zafar در شرايط آبياري نرمال و كمترين مقدار در رقم Zabol10 در شرايط قطع آبياري از مرحله گلدهي مشاهده شد. ارتفاع بوته ، تعداد خورجين، مقاومت روزنه اي و كلروفيل برگ كلزا در شرايط كاربرد ورمي كمپوست بيشتر از شرايط عدم كاربرد ورمي كمپوست بود، اما مقادير صفات كربوهيدرات محلول و دماي كانوپي در شرايط عدم كاربرد ورمي‌كمپوست بالاتر بود. بيشترين مقدار كربوهيدرات محلول در برگ متعلق به رقم Zabol10 در شرايط قطع آبياري از مرحله گلدهي و كمترين مقدار كربوهيدرات محلول در رقم Zafar در شرايط آبياري نرمال مشاهده شد. بالاترين مقاومت روزنه اي متعلق به رقم هاي Zafar در تيمار قطع آبياري در مرحله گلدهي و كمترين در رقم Zabol10 در شرايط آبياري نرمال بود. كمترين و بيشترين دماي كانوپي به ترتيب در شرايط آبياري نرمال و قطع آبياري از مرحله گلدهي مشاهده شد.در بين ارقام مورد مطالعه بيشترين و كمترين مقدار دماي كانوپي به ترتيب مربوط به ارقام Zabol10 و Zafar بود.