ارزيابي ميزان توسعه و تفكيك در انعطاف پذيري فضاي داخلي مسكن آپارتماني و واحدهاي مسكوني مجاور مورد پژوهش: منطقۀ 2 تهران

نقش و اهميت مسكن، به مثابه سرپناه انسان، حساس و كليدي است و در طراحي آن توجه جدي به اصولي كيفي را مي‌طلبد. با توجه به تغيير نامحسوس اما پوياي فرهنگ زندگي در ايران و جايگاه مسكن در آن، به نظر مي‌رسد طراحي يك واحد مسكوني كه مناسب يك بازه زماني مشخص باشد، نيازهاي متنوع و متغير ساكنان را پاسخ ندهد. مسئله اصلي آن است كه طرح مسكن به مثابه يك ويژگي ثابت در نظر گرفته مي‌شود، درعين‌حال كساني كه در آن‌ها زندگي مي‌كنند اين‌گونه نيستند، خانواده‌ها رشد مي‌كنند، كوچك مي‌شوند و تغيير مي‌كنند و به همين دليل نيازهاي آن‌ها نيز تغيير مي‌كند. پرداختن به ويژگي انعطاف‌پذيري در طراحي مسكن، به دليل ارتقاي كيفيت زندگي خانواده در فضاي سكونتي، موجبات طولاني شدن استقرار ساكنان را فراهم مي‌آورد. بر اين اساس برنامه‌ريزي براي انعطاف و تغيير در ساختار عملكردي‌ـ فضايي مسكوني با پاسخ‌گويي به نيازهاي در طول زمان خانواده در واحد مسكوني، از جابه‌جايي بي‌رويه آنان جلوگيري مي‌كند. اين پژوهش با هدف ارتقاي كيفيت انعطاف‌پذيري در طراحي واحدهاي مسكوني معاصر و نگاه ويژه به توسعه و تفكيك و ارزيابي آن در فضاي داخلي و واحدهاي مجاور مسكوني انجام گرفته است. به اين منظور با رويكردي كيفي ابتدا با  استفاده از اسناد و مطالعات كتابخانه‌اي و سپس با تحليل نمونه‌هاي مسكن سنتي ايران و نمونه‌هايي از آپارتمان‌هاي طراحي‌شده در دهه‌هاي اخير اروپا، به منزله مصاديق مساكن انعطاف‌پذير، به شناسايي نقش اين دو مؤلفه (توسعه و تفكيك) در انعطاف‌پذيري فضايي پرداخته شده است و در گام بعدي سنجش  ميزان اين دو مؤلفه در مسكن آپارتماني منطقه 2 تهران صورت گرفته است. نتايج حاصله حاكي از اين است كه ويژگي توسعه و تفكيك در مسكن يك‌خوابه حداقل ميزان و در واحدهاي سه‌خوابه بيشترين ميزان را دارد. همچنين پيشنهاد تخصيص مساحت به فضايي شناور كه مابين دو عرصه خصوصي و عمومي در نظر گرفته مي‌شود، يك اصل پاسخ‌گو براي توسعه و تفكيك در واحد مسكوني دانسته شده است.