تبيين معاني تاريخ معماري از طريق بررسي نسبت مفردات لفظ آن

تاريخ معماري رشته‌اي نوظهور و عمر آن كمتر از دو سده است. با مطالعه منابع نظري تاريخ معماري درمي‌يابيم كه ماهيت و حدود اين رشته همچنان مبهم است و هنوز اهالي اين رشته اتفاق نظر همه‌جانبه‌اي بر سر چيستي آن ندارند. يكي از علل ابهام تاريخ معماري ابهام در نسبت مفردات لفظ آن، يعني تاريخ و معماري، است. بنابراين، يكي از گام‌هاي مهم براي روشن كردن معناي تاريخ معماري، روشن كردن نسبت‌هاي مختلف ممكن ميان تاريخ و معماري در تركيب تاريخ معماري و شمردن معاني مختلف ممكن اين تركيب و از اين راه روشن كردن معاني مختلف ممكن تاريخ معماري است. اين كار را در اين مقاله با طرح پرسش از نسبت الفاظ تاريخ و معماري در تركيب تاريخ معماري و تبيين معاني مختلف حاصل از همنشيني اين دو در تركيب تاريخ معماري انجام داده‌ايم. مطابق اين تحقيق اطوار مختلف ممكن تاريخ معماري، با نظر به ساخت و معناي لفظ آن، شامل اين‌هاست: تحقيق‌هايي تاريخي با موضوع معماري و تحقيق‌هايي تاريخي با رويكرد معماري. تحقيق‌هاي تاريخي با موضوع معماري بر سه قسم است: 1. مطالعه بعد طولي عمل معماري در طي زمان، 2. مطالعه بعد عرضي عمل معماري در طول زمان، 3. مطالعه معماري و آثار معماري در مقام موجوداتي «در تاريخ» و در نسبت با ديگر اعمال و رويدادها و ديگر وجوه زندگي انسان. تحقيق‌هاي تاريخي با رويكرد معماري نيز بر سه قسم است: 4. مطالعه گذشته انسان با عطف توجه به مكان تحقق اعمال او، 5. تحقيق به منظور مطالعه قسم معماريانه بقاياي اعمال گذشته انسان و تمهيد منابع تاريخ، 6. تحقيق‌هايي تاريخي به طرز يا به وساطت عمل معماري. معماري در مقام موضوع تاريخ معرف اطوار اول و دوم و سوم تاريخ معماري است و معماري در مقام رويكرد تاريخ معرف اطوار چهارم و پنجم و ششم. تا كنون اطوار اول و دوم و سوم و پنجم تاريخ معماري تحقق يافته و طور چهارم از آن در مرحله تكوين است؛ اما طور ششم از تاريخ معماري هنوز تحقق نيافته و سخن گفتن از آن تنها در مقام تعريف ممكن است. در تحقيق حاضر «تاريخ معماري» از طريق بررسي مفردات لفظ آن بررسي مي‌شود. اين تحقيق غيركمّي و روش آن تحليل مضمون و راهبرد آن استدلال منطقي است.