تحليل فضايي خوشه‌هاي آسيب‌پذير بافت كالبدي شهر گرگان در برابر زلزله (با استفاده از آمار فضايي )

زلزله يكي از خطرناك‏ترين، مخرب‏ترين، و غيرقابل پيش‏بيني‏ترين مخاطرات طبيعي شهري به‏شمار مي‏آيد. طبق اعلام سازمان مديريت بحران كشور، 78درصداز مساحت كشور در محدوده خطر لرزه‏خيزي بالا قرار دارد و 10درصداز تلفات انساني ناشي از بلايا در نتيجه زلزله است. استان گلستان جزو استان‏هاي رده دوم خطر زلزله و در رده خود اولين استان پُرخطر است. بر همين اساس، هدف از پژوهش حاضر سنجش و تحليل مكاني خوشه‏هاي آسيب‏پذير بافت كالبدي شهر گرگان در شرايط بحراني به‏منظور تعيين نقاط نيازمند مداخله فوري است. پژوهش حاضر از نوع كاربردي و روش بررسي آن توصيفي-تحليلي است. جامعه آماري شامل مرزهاي جغرافيايي شهر گرگان براساس سرشماري سال 1395 است. براي تعيين پهنه‏هاي آسيب‏پذير از مدل‏هايي نظير ANP و VIKOR استفاده شده است. براي تحليل فضايي خوشه‏هاي آسيب‏پذير بافت كالبدي نيز از آماره فضايي GetisOrd بهره گرفته شده است. يافته‏هاي پژوهش نشان‏دهنده آن است كه شاخص مصالح ساختماني با وزن 0.452 و شاخص ريزدانگي (مساحت قطعات) با وزن 0.126‏ به ترتيب بيشترين و كمترين تأثيرگذاري را در ارزيابي آسيب‏پذيري بلوك‏هاي شهر گرگان دارند. همچنين، بيشترين ميزان آسيب‏پذيري از لحاظ كالبدي مربوط به مناطق مركزي و جنوبي و حاشيه‏هاي شرقي و تا حدودي غربي شهر گرگان است. تحليل Hotspot به طور واضح شكاف بين مركز و جنوب را با ساير مناطق شهر گرگان نشان مي‏دهد. درواقع، پهنه‏هاي آسيب‏پذير شهر گرگان عمدتاً بر بافت‏هاي تاريخي و مناطق حاشيه‏نشين منطبق است.