تبارشناسي به ‏مثابه روشي براي تحليل تحولات نقشِ شهر (مطالعۀ موردي: شهر مشهد)

اين پژوهش با هدف توصيف و تشريح چگونگي و چرايي كاربرد روش تبارشناسي براي تحليل تحولات نقش شهرها در طول زمان تدوين شده است. براي تحليل تحولات نقش شهرها رويكردهاي متعددي نظريه‏پردازان اقتصادي و جغرافياي شهري ارائه كرده‏اند. شهر و نقش آن از منظر تبارشناسي فوكو تحت تأثير قدرت و روابط قدرت در فضاست. تحليل چگونگي ايجاد نقش‏هاي مسلط كنوني شهر به كمك ابزار و محصولات دانش وابسته به قدرت امكان‏پذير مي‏شود. تبارشناسي نقش شهر مشهد با هدف بررسي نقش‏هاي مسلط كنوني، گفتمان پديدآورنده اين نقش‏ها و قدرت و ظرفيت نهفته در شهر براي تنوع‏بخشي به نقش‏هاي جديد تدوين شده است. نتايج تحقيق نشان مي‏دهد نقش مسلط شهري مشهد در مقاطع تاريخي مختلف و در ميانه گسست‏هاي تاريخي در نتيجه روابط فضايي بين عناصر كلان و خُرد قدرت و دانش در فضاي شهري به‏وجود آمده است. شبكه درهم‏تنيده دانش قدرت در شهر متأثر از فلسفه‏هاي سياسي حاكم در طول دوره‏هاي تاريخي پهنه‏هاي گفتماني متفاوتي را با اثرهاي متنوع در طول زمان خلق كرده است و روند توسعه شهري و تحولات كالبدي انساني آن را تحت تأثير قرار داده است. اين شهر به دليل موقعيت ويژه خود در ساختار نظام شهري ايران و پذيرش نقش سياسي مديريتي داراي كاركردهاي مرتبط با اين نقش است و همچنين از نقش و كاركرد منحصربه‏فرد زيارتي و گردشگري برخوردار بوده كه اين نقش چشم‏انداز توسعه شهر مشهد از گذشته(زمان پيدايش نقش) تا كنون را رقم زده است.