پايش نظريه حق به شهر در بازتوليد فضاي شهر دوستدار سالمند (مطالعه موردي: بافت فرسوده بخش مركزي شهر زنجان)

شهر به‌مثابه حق اجتماعي است و نقش فضاي شهري در توليد آهنگ روزمره زندگي و بازتوليد روابط اجتماعي رويكردي به حقوق شهروندي را پديد مي‏آورد كه در آن ساكنان شهر ‏بايد نقش‏آفرينان و ذي‌نفعان اصلي در توليد فضاي شهري باشند. در اين ميان افزايش طول عمر انسان‏ها و اضافه‌شدن جمعيت سالمندان از پيامدهاي قابل‏توجه قرن بيست‌ويكم است. به‌نظر مي‏رسد با مطرح‌كردن فضاي شهر دوستدار سالمند،ايده‏ حق به شهر لوفِور مي‏تواند معياري سودمند براي ارزيابي مداخلات فضايي در شهرها به نفع اين قشر آسيب‏پذير تلقي شود. براي دست‌يابي به اين هدف، پس از بررسي و استخراج نمودهاي فضايي ايده حق به شهر به‌عنوان مدل مفهومي پژوهش، به بررسي وضعيت حاكم بر سالمندان ساكن در بافت فرسوده بخش مركزي شهر زنجان(حجم نمونه برابر 170 نفر) پرداخته شده است. روش پژوهش توصيفي‌– تحليلي است و پژوهش به لحاظ هدف كاربردي است. روش نمونه‏گيري پژوهش خوشه‏اي است و خوشه‏ها به طور سيستماتيك انتخاب شده‏اند. محققان وضعيت سالمندان ساكن در بافت مذكور را از طريق پرسش‌نامه استاندارد SF-36 و با روش مصاحبه چهره به چهره انجام داده‌اند. براي تحليل داده‏ها از جدول‌ها و نمودارهاي توصيفي، آزمون كروسكال واليس[1]، و آزمون تحليل مسير به كمك نرم‏افزار SPSS استفاده شده است. نتايج پژوهش نشان مي‏دهد وضعيت دوستداري شهري سالمندان در محدوده مور مطالعه از منظر شاخص حق به شهر با امتياز 2/94 داراي وضعيتي پايين‌تر از سطح متوسط است و سالمندان با ويژگي‏هاي متفاوت جنسيتي، اجتماعي اقتصادي، و مدت زمان اقامت در شهر آراي مشتركي در اين ارتباط داشته‌اند. براي بهبود وضعيت حق به شهر سالمندان، تقويت شاخص‏هاي مستقل حق استفاده مناسب از فضاي شهري و حق مشاركت تأثير مطلوبي در اين زمينه خواهد داشت.