انگيزه كنشگران در سياستگذاري عمومي؛ نگاهي نو به نفع شخصي در نظريه انتخاب عمومي

در بررسي ادبيات رشته سياستگذاري عمومي، نظريه انتخاب عمومي سهم عمده‌اي دارد. اين نظريه كه بر سه فرض و مفهوم اصلي و محوري «فردگرايي روش‌شناختي»، «انسان اقتصادي و انتخاب عقلاني او» و «سياست به عنوان موضوع مبادله» استوار است، بر محوريت «نفع شخصي» در عرصه سياست و حكومت تأكيد دارد و انگيزه كنش سياستگذاران در فرايند سياستگذاري عمومي را از جنس انگيزه شهروندان و نمايندگان گروهي در حوزه اقتصاد و بازار، يعني «نفع شخصي» معرفي مي‌كند. مقاله حاضر، «واكاوي انگيزه نفع شخصي كنشگران سياستگذاري عمومي» را در قالب نظريه انتخاب عمومي، هدف پژوهش خود قرار داده و با «روش استدلال قياسي»، «نفعي كه كنشگران سياستگذاري عمومي، متأثر از ارزش‌ها و متناسب با آگاهي، نيازها و احساسات‌شان از انجام يا عدم انجام يك كنش براي خود تصور مي‌كنند» را انگيزه كنشگري آنان معرفي كرده است. اين تحقيق، به‌رغم پذيرش بسياري از مفروضات نظريه انتخاب عمومي، «نگاه تك بُعدي» به انسان و «فرض انتخاب عقلاني» او را نقطه ضعف اين نظريه دانسته و عقلاني بودن انتخاب را با «درستيِ انتخاب» و درستيِ انتخاب را با «نفعِ روح فرد» (و نه بُعد فيزيكي او) مرتبط مي‌داند.