مطالعۀ تأثير طرح‏ هاي توسعۀ شهري بر پيكره‏ بندي فضايي مطالعه موردي: محلۀ سلطان ‏ميراحمد كاشان

در سده اخير و در شهرهاي تاريخي، طرح‌هاي توسعه شهري ازجمله طرح‌هاي جامع و برنامه‌هاي ساخت خيابان مسبب مداخلات وسيع و مشكلاتي از جمله از بين رفتن يكپارچگي بافت شهري بوده‌اند. اين مداخلات در محلات تاريخي نمود بيشتري پيدا كرده‏است؛ زيرا همواره يكي از مهم‌ترين ويژگي‏هاي اين محدوده‌ها، ساختار يكپارچه و انسجام اجزاي آن به محوريت مركز محله بوده‏ و مداخلات شهري بدون شناخت ساختارهاي فضايي به چند پاره شدن بافت و از بين رفتن انسجام دروني آن منجر شده‏است. در اين مقاله به طور خاص پيامدهاي ساخت دو خيابان‌ فاضل نراقي و علوي بر روي ساختار فضايي محله سلطان ميراحمد كاشان و مركز آن مطالعه مي‌شود. براين اساس اين مقاله در پي پاسخ دادن به اين پرسش‌هاست كه ساخت دو خيابان بيان شده چه پيامدهايي در ارتباط با ساختار فضايي محله داشته‌ و چه آسيب‌هايي را به آن وارد كرده‌ است. براي پاسخ دادن به اين پرسش‌ها، محدوده مورد نظر در سه مقطع زماني مختلف و با توجه به تغييرات ايجاد شده، مطالعه و وضعيت آن طي سه دوره يادشده مقايسه شده‏است. روش تحقيق به كار گرفته شده در اين مقاله توصيفي_تاريخي است و بر مطالعه ساختار فضايي شهر استوار شده و درعين حال يافته‌هاي مبتني بر تكنيك اسپيس سينتكس با وضعيت فضاي شهري و دسترسي‌ها در سه دوره يادشده مقايسه  شده تا تصوير روشني از تغييرات را آشكار كند. بنابراين براي دستيابي به تحليلي دقيق از تغييرات رخ داده شده، مدل محوري شهر به كمك روش اسپيس سينتكس تحليل شده و براين اساس داده‏ها در نرم افزارdepth Map  مورد واكاوي قرار‏ گرفته‏اند.  تحليل‏هاي صورت گرفته با تكيه بر ارزيابي دو متغير انسجام و گزيده نشان مي‌دهد كه توسعه‏هاي شهري و ايجاد خيابان‏هاي جديد در درون و يا نزديك محله سلطان ميراحمد نتايج متفاوتي در پي داشته ‏است. به نحوي كه برخي از اين خيابان‏ها توان بالقوه تبديل شدن به هسته جديد در ساختار محله را پيدا كرده‌اند. از سوي ديگر در اثر تغييرات رخ داده شده، بخش‌هاي دروني محله و ازجمله مركز تاريخي آن جايگاه خود را در ساختار فضايي محله، محدوده شهري پيرامون و كل شهر از دست داده و به مركزي فرعي تبديل شده‌اند.