معناشناسي «مثاني» در قرآن كريم با رويكرد زبان‌شناسي اجتماعي

معناشناسي واژه «مثاني» در قرآن كريم با تاكيد بر زبان شناسي اجتماعي نشان مي‌دهد كه اين واژه مرتبط با فواصلِ آيات قرآني و به معناي آياتي با محتواي اصلي حمد و ثناي الهي است كه با فواصل متماثل و متقارب به يكديگر عطف شده‌اند. اين نتيجه بر اساس ريشه شناسي مشتقات مختلف ماده «ث ن ي» و با استفاده از الگوهاي مطرح در زبان شناسي اجتماعي و بررسي كاربرد واژه «مثاني» در بافت زباني و بافت موقعيتي آيه 23 سوره زمر و آيه 87 سوره حجر به دست آمده است. فهم كاربردهاي قرآني واژه مثاني در گفتمانِ رقابت قرآن كريم با اهل كتاب نشان مي‌دهد كه «مثاني» در ارتباط با مزامير داودي بر رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) نازل شده‌ و با مناجات و حمد الهي مرتبط هستند. همنشيني واژه «مثاني» با تعابيري همچون «أَحْسَنَ الحْدِيثِ» و ارتباط اين واژه با لرزش بدن و «ذكر» در آيه 23 سوره زمر، نشان مي‌دهد كه واژه «مثاني» با هيأت صوتي قرآن كريم و محتواي حمد الهي نيز ارتباط دارد. تشابه ايقاعات صوتيِ فواصل و عطف آنها به يكديگر در هفت آيه پي در پي سوره حمد و محتواي اصلي اين سوره يعني حمد و ثناي الهي، باعث شده كه در روايات نبوي و اهل بيت (عليهم السلام) وصف قرآني «سَبْعاً مِنَ الْمَثاني» بر سوره حمد تطبيق شود، در حالي كه در كنار آن، «الْقُرْآنَ الْعَظيم» نيز وصفِ ديگر سوره حمد است كه نشان از اهميت زياد قرائت اين سوره دارد.