جايگاه روايتگري صوتي در نمايش راديويي

روايتگري صوتي، بيان روايت با استفاده از نشانه‌هاي غير زباني اصوات بوده و عنصري است كه به نمايش راديويي، جان مي‌بخشد. هدف اين پژوهش، درك چيستي روايتگري صوتي و چگونگي كاربرد آن در نمايش راديويي است. روايتگري صوتي، به‌دليل نزديكي بيشتر به فرمِ بيانگر، از جهتي، موجب ارتقاي سطح هنري آثار نمايشي و از جهت ديگر، موجب جهاني‌تر شدن آن مي‌شود. در پژوهش حاضر، به روش نشانه‌شناسي و با بهره‌گيري از الگوي سفر قهرمان كريستوفر وگلر، پنج قطعۀ نمايشي «زندگي... و ديگر هيچ»، «فرداي زمين»، «افسانۀ ايرج»، «آكوا آلتا» و «مرثيه»، تحليل شده‌اند. اين پژوهش، با دسته‌بندي رمزگان‌هاي موسيقي، افكت، سكوت، تدوين و حالاتِ‌ اداي كلمات در نمايش‌هاي مذكور، به بررسي دلالت هر دال صوتي و رابطۀ همنشيني دال‌ها پرداخته است. يافته‌هاي تحقيق، حاكي از آن است كه سامان دادن يك روايت كامل (بر مبناي الگوي روايي وگلر) بدون استفاده از كلام و تنها با روايتگري صوتي، امكان‌پذير است. تدوين صدا در نمايش راديويي مي‌تواند كاركردهاي روايي متعددي از جمله: فلش فوروارد، تغيير وضعيت و گذر زمان، داشته باشد. همچنين، موسيقي مي‌تواند كاركردهايي روايي، نظير: كنترل ريتم روايت، فضاسازي و شخصيت‌پردازي داشته باشد. از سكوت، مي‌توان براي ايجاد تعليق، كنترل ريتم ماجرا و پيش‌آماده‌سازي در يك نمايش راديويي بهره‌ برد. حالت‌هايي كه هنگام اداي كلام بروز مي‌كنند نيز، مي‌توانند براي نمايش تحول شخصيت، پيشبرد ماجرا و تغيير زمان به كار روند. همچنين افكت، كاركردهايي روايي، مانند نمايش كنش‌ها در نمايش راديويي دارد.