سيماي هنري معشوق در غزل معاصر شاعران ايراني

مضامين عاشقانه و توصيف معشوق  يكي از اركان ثابت غزل به عنوان يك قالب شعري از ابتداي پيدايش آن بوده است. با اين حال بررسي سير تاريخيِ غزل حاكي از اين است كه در برخي از مقاطع تاريخي تحولاتي در مضامين آن به وجود آمده است.  بدون شك مجموعه اي از تحولات در فضايِ فرهنگي و اجتماعي يك جامعه مي تواند در ايجاد تحول در سبك هاي شعر و مضامين غزل به عنوان مجرايي براي بيان احساس ها و تعلقات روحي نقش داشته باشد. معشوق در غزل كلاسيك از سيمايي كلي و ثابت برخوردار بوده و تا قبل از مشروطه تغييري در سيماي او در توصيفاتي كه غزل ‌سرايان از او داشته ‌اند، ديده نشده است اما بررسي غزليات شاعران معاصر نشان مي دهد تحولي در مضمامين عاشقانه آن به خصوص در معرفي سيماي معشوق پديد آمده است كه مي توان گفت به توصيف هنري تري منجر شده است. سوالي كه اينجا مي توان مطرح كرد اين است كه كدام مؤلفه ها در غزل شاعران معاصرِ ايران سبب پيدايي سيماي هنريِ معشوق شده است؟ يافته هاي پژوهش نشان مي دهد تغيير و تحول شگرف در توصيف هنري معشوق در دوره معاصر ناشي از نوع نگرش عاشق ـ شاعر به معشوق است. مولفه هايي چون تركِ توصيفات تكراري و كليشه ‌اي سيماي معشوق در غزل، كاربستِ مشبه ‌به‌ ها و وجه ‌شبه‌ هاي بديع و نو در توصيف سيماي معشوق و ابداع صفات و تركيبات تازه به عنوان صفت معشوق سبب شده است تا علاوه بر تغييراتي كه در ساختار، فرم، قالب و زبان غزل روي داد، معشوق كليت خود را از دست داد و به سوي فرديت حركت كند. هم چنين رابطه‌ ي مالك و مملوكيِ عاشق و معشوق كه حاصل غزل كلاسيك بود، جاي خود را به يك رابطه‌ي دو سويه همراه با درك متقابل از يكديگر داد. اين تغييرات  ناشي از تغيير ذهنيت غنايي شاعر نسبت  به انسان و اجتماع است. نشان مي دهد كه عاشق و معشوق به يكديگر نزديكتر شده اند و بسياري از خواسته هاي عاشق كه در گذشته يك آرزو بوده، امروز دست ‌يافتني شده است. اين رويكردِ غزل سرايان معاصر به ترسيم هنري از سيماي معشوق در غزل انجاميده است. اهداف پژوهش 1. تببين چرايي ايجاد تحول در سيماي معشوق در غزلِ معاصر ايران. 2. ارائه مؤلفه هاي مؤثر در ايجاد توصيف هنري از معشوق در غزليات معاصر در ايران. سوالات پژوهش 1. چه عواملي در ايجاد تحول در غزل معاصر و توصيف از معشوق نقش داشتند؟ 2. كدام مؤلفه ها در غزليات شاعران معاصر منجر به ترسيم هنري از از سيماي معشوق شده است؟