آينده پژوهي برنامه ريزي توسعه گردشگري (نمونه موردي: استان اردبيل)

گردشگري يكي از ابزارهاي مهم توسعه در جهان شناخته‌شده است. بسياري از كشورهاي جهان در سياست‌ها و برنامه‌هاي كشورشان، به گردشگري به عنوان ابزاري مؤثر براي ادامه روند توسعه سياسي، فرهنگي و اقتصادي توجه خاصي مبذول مي‌كنند. پژوهش حاضر به منظور برنامه‌ريزي گردشگري استان اردبيل بر پايه روش آينده‌پژوهي انجام گرفته شده است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف كاربردي، از نظر نوع توصيفيتحليلي و از حيث روش تركيبي از روش‌هاي اسنادي و پيمايشي و مبتني بر رويكرد آينده‌پژوهي مي‌باشد. قلمرو پژوهش استان اردبيل و جامعه آماري 45 نفر از كارشناسان گردشگري، برنامه‌ريزي شهري و منطقه‌اي و دستگاه‌هاي اجرايي استان مي‌باشد. جهت تجزيه تحليل داده‌ها از روش دلفي، ماتريس اثرات متقاطع (نرم‌افزار سناريوويزارد) و نرم‌افزار سناريو ويزارد استفاده شده است. بر اساس يافته هاي حاصل از روش دلفي و پويش محيطي 88 عامل به عنوان عوامل موثر در توسعه گردشگري استان اردبيل شناخته شدند. در گام دوم با استفاده از روش ميك مك، 14 پيشران‌هاي كليدي از جمله طرح جامع گردشگري، رسانه‌ها، سياست‌هاي تشويقي، سياست‌هاي كلان دولت، توزيع امكانات، تأسيسات زيربنايي، مراكز تفريحي، افزايش انگيزه‌بخش خصوصي به سرمايه‌گذاري در اين منطقه، مستعد بودن منطقه براي سرمايه‌گذاري گردشگري، برنامه‌ريزي، امكانات امنيتي، بودجه، وجود چشمه‌هاي آب گرم و معدني، بهبود سيستم‌هاي اطلاع‌رساني، همچون سايت و وبلاگ به عنوان كليدي در توسعه استان اردبيل مشخص شده اند. در گام سوم بر اساس عوامل و پيشران هاي كليدي، آينده هاي باور كردني با استفاده از روش سناريو ويزارد تبيين شدند كه در نهايت سه سناريوي قوي، ضعيف و باوركردني به دست آمده است در اين رابطه سناريوهاي باوركردني به اين دليل كه حد واسط بين سناريوهاي قوي و ضعيف مي‌باشند، مبناي تحليل قرار گرفته‌اند و با توجه به آن، 3 وضعيت با عنوان سناريوي طلايي، سناريوي باوركردني و سناريوي فاجعه براي آينده گردشگري استان اردبيل متصور شده است. در نهايت با تحليل هاي صورت گرفته از روايي سناريوها توسط كارشناسان، سناريو ايستاي پژوهش (سناريو باوركردني) به عنوان محتمل ترين سناريو در افق 1404 بدست آمد.