شبيه‌سازي مولفه‌هاي هيدرولوژيكي حوضه آبخيز رودخانه دز به تفكيك طبقات كاربري اراضي با استفاده از الگوريتم SUFI-2

شناخت اجزاي اصلي بيلان آبي حوضه‌هاي آبخيز و تحليل رفتار هيدرولوژيكي آن‌ها از اركان اساسي هرگونه برنامه‌ريزي و مديريت در حيطه مهندسي منابع آب مي‌باشد. امروزه نگاه به آينده لزوم استفاده از فناوري‌هاي نوين در مدلسازي هيدرولوژي حوضه‌هاي آبخيز را بيش از بيش مطرح نموده است. هدف از اين پژوهش، شبيه‌سازي مولفه‌هاي هيدرولوژيكي در طبقات متنوعي از كاربري اراضي در حوضه آبخيز رودخانه دز مي‌باشد. از آن‌جا كه ابزار مورد استفاده در پژوهش مدل هيدرولوژيكي SWAT و الگوريتم SUFI2 بوده لذا پايگاه داده مورد استفاده طيف وسيعي از داده‌هاي ورودي را شامل شده است. به منظور مشخص كردن سطح حساسيت مدل به پارامترهاي ورودي، آناليز حساسيت به روش سراسري انجام شد. سپس با تعديل كردن پارامترهاي منتخب و با استفاده از جريان مشاهده‌اي، مدل به ترتيب براي دوره‌هاي 2007 - 1994 و 2013 - 2008 واسنجي و اعتبارسنجي شد. ضرايب NS، R2، Pfactor و Rfactor توانايي مدل را در شبيه‌سازي جريان رودخانه در حوضه مورد مطالعه تاييد نمودند. بررسي خروجي‌هاي مدل نشان دادند كه مناطق با كاربري جنگل بالاترين سهم را در تغذيه آبخوان دارند و زمين‌هاي باير بيشترين رواناب سطحي را ايجاد مي‌كند. رواناب سطحي بيشترين نقش را در ايجاد جريان اصلي رودخانه داشته و بعد از آن جريان پايه در اين زمينه موثر بوده است. تغيير كاربري جنگل به مرتع و اراضي كشاورزي موجب تغيير در مولفه‌هاي هيدرولوژيكي حوضه خواهد شد و نتيجه اين تغيير بصورت افزايش در رواناب سطحي، كاهش تغذيه منابع آب زيرزميني و كاهش آب پايه رودخانه مي‌شود. مدل SWAT مي‌تواند به عنوان يك مدل پيشرو در مطالعات مديريت حوضه‌هاي آبخيز مورد استفاده قرار گيرد.