تاثير كاربري اراضي و زمين‌شناسي بر كيفيت آب‌هاي زيرزميني با استفاده از تكنيكهاي آماري چند متغيره و زمين‌آمار (مطالعه موردي: بخشي از حوضه آبريز حبله رود)

در اين تحقيق تاثير وضعيت زمين‌شناسي و كاربري اراضي به عنوان مهمترين عوامل كنترل‌كننده كيفيت آب زيرزميني در حوزه آبخيز حبله‌رود مورد ارزيابي قرار گرفته است. جهت انجام اين تحقيق، 132 منبع آبي شامل چاه، چشمه و قنات مورد استفاده قرار گرفت. به منظور تعيين مهمترين پارامترهاي كيفي آب از تحليل عاملي، جهت بررسي روابط بين پارامترها از همبستگي بين داده‌ها، جهت مقايسه ميانگين‌ها از آزمون دانكن و براي پهنه‌بندي كيفيت آب از روش‌هاي زمين‌آمار در نرم‌افزار ArcGIS استفاده شد. نتايج نشان داد كه پارامتر‌هاي TH, Ca, Na, TDS, EC, Cl و SO4 در كاربري‌هاي مختلف و پارامتر‌هاي TH, TDS, EC, Cl و SO4 در سازند‌هاي مختلف اختلاف معني‌دار دارند. همچنين پارامتر ECدر سطح 5 درصد بيشترين همبستگي را با TDS نشان داد. تحليل عاملي بر اساس مشخصه‌هاي كيفيت آب نشان داد كه 88.16 درصد تغييرات كيفيت آب در بين كاربري‌ها با يك عامل (پارامتر TDS با بار وزني 0.99) و 91.59 درصد تغييرات كيفيت آب در بين سازندها با دو عامل (عامل اول با بار وزني (0.95) مربوط به پارامتر TDS و براي عامل دوم، با بار وزني (0.95) مربوط به پارامتر EC) كنترل مي‌شود. واريوگرام داده‌ها نشان داد كه همبستگي بالاي مكاني بين متغيرها وجود دارد. پهنه‌بندي آب شرب با استفاده از دياگرام شولر كيفيت آب زيرزميني را در 5 دسته خوب، قابل قبول، نامناسب، بد و موقتا قابل شرب نشان داد. همچنين پهنه‌بندي آب كشاورزي با استفاده از دياگرام ويلكوكس كيفيت آب را در 3 دسته آب‌هاي خوب، متوسط و نامناسب طبقه‌بندي كرد. نتايج نشان داد كه روند تغييرات كيفيت آب اثر كنترلي كاربري اراضي و زمين شناسي را بر كاهش كيفيت آب نشان ميدهد. نتايج اين تحقيق جهت مديريت كيفي منابع آب زيرزميني حوضه ي آبريز حبله رود با استفاده از مديريت كاربري اراضي اين حوضه قابل استفاده خواهد بود.