اثرات اقتصادي تغيير اقليم و سناريوهاي مديريت منابع آب: كاربرد مدل هيدرو -اقتصادي مبتني بر ريسك

حوضه آجي چاي يكي از بزرگترين مناطق كشاورزي و مصرف آب در حوضه درياچه اروميه است كه در سال هاي اخير به دليل اثرات تغيير اقليم و عوامل انساني، كاركرد خود در تأمين حق آبه درياچه اروميه را از دست داده است. از اين رو هدف مطالعه حاضر، بررسي اثرات سناريوهاي اقليمي و سناريوهاي مديريت منابع آب بر مقدار آب در دسترس، نياز آبي گياهان، الگوي كشت، عملكرد و سود كشاورزان در شهرستان سراب به عنوان يكي از سرشاخه هاي اصلي آجي چاي مي باشد. بدين منظور از مدل هيدرو-اقتصادي مبتني بر ريسك بهره گرفته شد كه در بخش اقتصادي از مدل برنامه ريزي رياضي درجه دوم توأم با ريسك و در بخش هيدرولوژيكي از مدل WEAP-MABIA استفاده گرديد. داده هاي مورد نياز از تكميل 210 پرسشنامه از كشاورزان در سال 1397 جمع آوري گرديد. براي توليد داده هاي روزانه اقليمي از مدل HadCM3 و ريزمقياس سازي LARS-WG تحت سناريوي ها انتشار A2، B1 و A1B استفاده شد. نتايج نشان داد كه تغيير اقليم باعث كاهش سود و اشتغال بخش كشاورزي شده و الگوي كشت به سمت محصولات با نياز آبي پايين تغيير خواهد يافت. اعمال سناريوي افزايش راندمان آبياري علاوه بر استفاده مفيد و موثرتر از آب تخصيصي، سود كشاورزان را نيز افزايش خواهد داد كه نسبت به سناريو كاهش سهم آب كشاورزي وضعيت مطلوبتري را ارائه مي دهد. در مجموع نتايج اين مطالعه بيانگر آن است كه در صورت ثابت ماندن روش هاي مديريتي در آينده ي نزديك، عملكرد محصولات كاهش چشمگيري خواهد يافت. از اين رو بهينه سازي روش هاي مديريتي و استفاده از ارقام با عملكرد بالاتر به عنوان راهكارهاي مقابله با اثرات تغيير اقليم توصيه مي شود.