بررسي نقش فرايندهاي ژئومورفيك در مورفولوژي نبكاهاي مناطق نيمه‌خشك

در اين پژوهش چگونگي عملكرد فرايندهاي آبي و بادي در تحول مورفولوژي ساختمان نبكاهاي مناطق نيمه‌خشك نشان داده شده است؛ ازاين رو 9 نبكا انتخاب و نمونه‌برداري از عمق 10-0 سانتي‌متري رسوبات در موقعيت هاي مختلف ساختمان نبكا شامل رأس نبكا، دامنه هاي رو به باد و پشت به باد، حاشيه نبكا و فضاي بين نبكا انجام شد. تغييرات معني‌دار در توزيع اندازه ذرات بيانگر روش هاي متفاوت عملكرد باد در حمل و تراكم رسوبات است. ذرات ماسه به‌طور معني داري در قسمت رأس نبكا افزايش يافته كه نتيجۀ جابه جايي ذرات به‌وسيلۀ فرآيند جهش و خزش بادي است. افزايش ذرات ريزتر مانند سيلت متوسط و سيلت درشت در دامنه هاي رو به باد و پشت به باد حاكي از غلبه فرآيند حمل رسوبات بادي به‌صورت جهش و تعليق در اين موقعيت هاست. نتايج اين مطالعه همچنين نشان داد كه افزايش معني‌دار رسوبات رس در حاشيه نبكا مي تواند نتيجۀ عملكرد رواناب هايي باشد كه قادر به حمل رسوبات ريزدانه از فضاي بين تپه ها به سمت موقعيت هاي حاشيه اي نبكا هستند؛ شرايطي كه با تجمع ذرات ريزدانه منجر به افزايش ظرفيت نگهداشت رطوبت در موقعيت هاي حاشيه شده كه مي تواند به‌نوبه خود منجر به گسترش جزاير حاصلخيز در حاشيه نبكا نسبت به ساير موقعيت ها گردد.