بررسي اصالت متن «گشايش و رهايش»

در نوشتۀ حاضر، كتاب گشايش و رهايش منسوب به ناصرخسرو از نظر اصالت متن بررسي شده‌است. در چاپ‌هاي مختلف اين كتاب تصريح شده كه كاتبي ناشناس در متن آن دست برده، برخي از مطالب را حذف كرده و برخي را هم ردّ كرده‌است. اما در واقع، در متني كه با عنوان كتاب گشايش و رهايش انتشار يافته، بيش از يك صدا و يك عقيدۀ واحد ديده‌ مي‌شود. در اين بررسي، نگارنده بخش‌هايي از متن مذكور را، كه ظاهراً به اصل كتاب گشايش و رهايش تعلق ندارد، ارائه مي‌كند و با آوردن شواهدي از متن بر آن است تا نشان دهد كتابي كه با نام گشايش و رهايش انتشار يافته، در واقع نقد و ردّي بر گشايش و رهايش است. در نتيجه، فردي كه در چاپ‌هاي مختلف اين كتاب كاتبِ غيراسماعيلي و سانسورچيِ متن اسماعيلي كتاب خوانده شده، در واقع نويسندۀ كتاب مستقلي است كه مي‌توان آن را نقد يا ردّ بر گشايش و رهايش ناميد.