بازتاب مضامين قرآن و حديث در شهنامه شرر اثري تازه‏يافته از سده دوازدهم

تأثير قرآن و حديث بر زبان و ادب فارسي از ابتداي ورود اسلام به ايران آغاز شده و شعرا از گنجينه پرفيض قرآن و حديث بهره ها برده اند. يكي از منظومه هايي كه تحت تأثير قرآن و حديث قرار گرفته است، مثنوي شهنامه از شاعري گمنام متخلّص به شرر است. دربارۀ سراينده همين قدر مي دانيم كه او بخارايي بوده و به هند مهاجرت كرده است. شهنامۀ وي دربارۀ جنگ هاي محمّدشاه است. اين اثر كه در قرن دوازدهم كتابت شده، در كتابخانۀ آيت الله گلپايگاني قم به شمارۀ 2612 نگهداري مي شود. يكي از ويژگي هاي بارز سبكي اثر، اشارۀ فراوان سراينده به آيات قرآني است. سراينده با هنر خود از اين آيات به روش هاي مختلف بهره برده است؛ از جمله اثرپذيري واژگاني يعني تضمين كلمات و عبارات قرآني در شعر در قالب وام گيري و ترجمه و نيز برايندسازي. تحليل آماري اين آيات نشان مي دهد كه شاعر در مثنوي دينيحماسي خويش بيش از هر چيز به آياتي توجّه داشته است كه در آنها به روايتي از داستانهاي زندگي پيامبران اشاره شده است. هدف اصلي در اين پژوهش تأثير قرآن و حديث بر «شهنامه شرر» است. پس از اشاره اي به احوال شاعر، به شيوه هاي استفاده وي از قرآن و حديث پرداخته شده است. اين پژوهش نشان دهنده تأثير منظومه مذكور از قرآن و حديث است. شيوه غالب اثرپذيري او اثرپذيري واژگاني است.